IX. NAVAKANIPĀTO - NHÓM CHÍN KỆ NGÔN

Nguồn: Tam Tạng Pāli - Sinhala thuộc Buddha Jayanti Tripitaka Series (BJTS)

Lời tiếng Việt: Tỳ khưu Indacanda

Trang 324:

Trang 325:

1242. Parisaṅkupatho nāma gijjhapantho sanantano,
tatrāsi mātāpitaro gijjho posesi jiṇṇake.

1243. Tesaṃ ajagaraṃ medaṃ accahāsi pahūtaso,
pitā ca puttaṃ avaca jānaṃ uccaṃ papātinaṃ,
supattaṃ pakkha sampannaṃ tejassiṃ dūragāminaṃ.

1244. Pariplavantaṃ paṭhaviṃ yadā tāta vijānahi,
sāgarena parikkhittaṃ cakkaṃva parimaṇḍalaṃ,
tato tāta nivattassu māssu etto paraṃ gami.

1245. Uddhaṃ pattosa vegena balī pakkhī dijuttamo,
olokayanto vakkaṅgo pabbatāni vanāni ca.

1246. Addasā paṭhaviṃ gijjho yathā sāsi pitussutaṃ,
sāgarena parikkhittaṃ cakkaṃva parimaṇḍalaṃ.

1247. Tañca so samatikkamma parameva pavattatha,
tañca vātasikhā tikkhā accahāsi baliṃ dījaṃ.

1248. Nāsakkhātigato poso punareva nivattituṃ,
dijo vyasanamāpādi verambānaṃ vasaṃ gato.

1248. Khi đã đi quá lố, con người không thể quay trở lại được nữa. Khi đã đi vào vùng tác động của các luồng gió Veramba, con chim đã gánh chịu điều bất hạnh.

Ðã thổi Thứu tan tành bỏ mạng,
Bất tài không địch nổi cuồng phong.

1249. Tassa puttā ca dārā ca ye caññe anujīvino,
sabbe vyasanamāpāduṃ anovādakare dije.

1249. Các chim con, các con chim mái, và những những con chim khác sống phụ thuộc vào nó, tất cả đều gánh chịu điều bất hạnh khi con chim kên kên không làm theo lời giáo huấn (của chim cha).

8 -9. Như vậy Thứu con bởi bất tuân
Tử vong bỏ mặc cả song thân.
 

1250. Evampi idha vaddhānaṃ yo vākyaṃ nāvabujjhati,
atisīmacaro ditto gijjhovātītasāsano,
sa ve vyasanaṃ pappoti akatvā vuddhasāsanan ”ti.

1. Gijjhajātakaṃ.
 

1250. Cũng y như vậy, ở đây người nào không nhận chân được lời nói của các bậc trưởng thượng, kẻ ấy có sự hành xử vượt quá giới hạn, cao ngạo, tựa như con chim kên kên đã vượt qua lời chỉ dạy. Thật vậy, nó nhận lãnh điều bất hạnh sau khi không thực hành lời chỉ dạy của bậc trưởng thượng.”

1. Bổn sanh Chim Kên Kên.

Kẻ nào khinh bỉ kẻ già cả
Chế nhạo lời khuyên của trí nhân,
Cũng chết như chim khinh bậc trí,
Xem thường giới hạn bởi kiêu căng.

Câu chuyện 427

Trang 326:

Trang 327:

1251. Puthusaddo samajano na bālo koci maññatha,
saṅghasmiṃ bhijjamānasmiṃ nāññaṃ bhiyyo amaññaruṃ.

1251. “Có tiếng động ồn ào, người người đều ngang bằng, không một ai đã nghĩ là mình ngu. Khi hội chúng bị chia rẽ, chúng đã không suy nghĩ điều gì khác hơn.

1. Khi Giáo hội bị phân chia hai nhóm,
Dân chúng thường mở miệng kêu vang:
"Mỗi người đều tự tin tưởng khôn ngoan,
Và nhìn kẻ láng giềng đầy khinh bỉ".

1252. Parimuṭṭhā paṇḍitābhāsā vācā gocarabhāṇino,
yāvicchanti mukhāyāmaṃ yena nītā na taṃ vidū.

1252. Chúng hoàn toàn quên lãng, chúng tỏ ra vẻ sáng suốt, chúng có những lời nói thuộc phạm vi đấu khẩu, chúng mong muốn mỗi việc khua môi múa mỏ, chúng không biết đã bị cái gì dẫn dắt.

2. Tâm mê muội, chứa đầy niềm tự thị,
Chúng mở mồm phạm thượng thật si cuồng,
Vậy là do khẩu nghiệp, chúng sai đường,
Chúng không biết ai dẫn đầu ra lệnh.

1253. Akkocchi maṃ avadhi maṃ ajini maṃ ahāsi me,
ye taṃ upanayhanti veraṃ tesaṃ na sammati.

1253. Nó đã sỉ vả tôi, nó đã đánh đập tôi, nó đã chế ngự tôi, nó đã tước đoạt của tôi. Những người nào ấp ủ điều ấy, sự thù hận của những người ấy không được lặng yên.

3. "Người này nhục mạ tôi, người kia đánh
Người thứ ba chiến thắng, cướp bóc tôi!"
Những ai mang tư tưởng ấy trong người
Không hề muốn giảm dần niềm sân hận.

1254. Akkocchi maṃ avadhi maṃ ajini maṃ ahāsi me,
ye taṃ na upanayhanti veraṃ tesūpasammati.

1254. Nó đã sỉ vả tôi, nó đã đánh đập tôi, nó đã chế ngự tôi, nó đã tước đoạt của tôi. Những người nào không ấp ủ điều ấy, sự thù hận ở những người ấy được lặng yên.

4. "Xưa nó nhục mạ tôi và đánh đấm,
Nó thắng tôi và đàn áp tôi hoài!"
Ai chẳng mang ý tưởng đó trong người,
Sẽ xoa dịu hận thù, đem hoà hợp.

1255. Nahi verena verāni sammantīdha kudācanaṃ,
averena ca sammanti esa dhammo sanantano.

1255. Ở thế gian này, các sự thù hận không bao giờ được lặng yên bởi sự hận thù, và chúng được lặng yên bởi sự không thù hận; điều này là quy luật cổ xưa.

5. Không hận thù, chỉ tình thương đơn độc
Làm hận thù tiêu diệt, luật ngàn năm,

1256. Pare ca na vijānanti mayamettha yamāmase,
ye ca tattha vijānanti tato sammanti medhagā.

1256. Và những kẻ khác không nhận thức được, ở đây chúng ta nên tự kiềm chế. Còn những ai tại nơi ấy nhận thức được (điều ấy), nhờ thế các sự tranh chấp được lặng yên.

Một số người khinh bỉ pháp điều thân.
Song kẻ biết giải hoà là trí thiện.

1257. Aṭṭhicchinnā pāṇaharā gavāssa dhanahārino,
raṭṭhaṃ vilumpamānānaṃ tesampi hoti saṅgati,
kasmā tumhāka no siyā.

1257. Những kẻ chuyên bẻ gãy xương, có sự giết hại mạng sống, có sự đoạt lấy bò, ngựa, và tài sản, đối với những kẻ đang cướp bóc xứ sở, chúng còn có sự kết hợp, tại sao đối với các ngươi lại không được?

6. Nếu những kẻ bị thương trong tử chiến
Cùng những người cướp của, đoạt mạng dân,
Và những ai tàn phá nước lân bang,
Nay có thể cùng cựu thù thân thiết,

7. Thế tại sao chúng Tăng không hoà hiệp,

1258. Sace labhetha nipakaṃ sahāyaṃ
saddhiṃ caraṃ sādhu vihāri dhīraṃ,
abhibhuyya sabbāni parissayāni
careyya tenattamano satīmā.

1258. Nếu có thể đạt được người bạn khôn ngoan,
làm người đồng hành, có cách cư xử tốt đẹp, sáng trí,
sau khi vượt qua mọi hiểm nạn
nên đi với người ấy, hoan hỷ, có niệm.

Các ông nên tìm đồng bạn trí hiền,
Kẻ đồng tâm để chung sống bình yên,
Hiểm hoạ hết, bên người đồng tâm tính,
Ông suốt ngày hân hoan trong Thiền định!

1259. No ce labhetha nipakaṃ sahāyaṃ
saddhiṃ caraṃ sādhu vihāri dhīraṃ,
rājāva raṭṭhaṃ vijitaṃ pahāya
eko care mātaṅgaraññeva nāgo.

1259. Nếu không thể đạt được người bạn khôn ngoan,
làm người đồng hành, có cách cư xử tốt đẹp, sáng trí,
ví như vị vua đã từ bỏ vương quốc thâu phục được,
nên sống một mình như là voi Mātaṅga ở trong rừng.

8. Song nếu ông không gặp bạn thân tình,
Thượng sách là ông phải sống một mình,
Như hoàng tử bỏ ngai vàng điện ngọc,
Hay voi già bước lang thang cô độc.

1260. Ekassa caritaṃ seyyo
natthi bāle sahāyatā,
eko care na ca pāpāni kayirā
appossukko mātaṅgaraññeva nāgo ”ti.

2. Kosambajātakaṃ.
 

1260. Sống một mình là tốt hơn,
không có tình bằng hữu ở kẻ ngu.
Nên sống một mình và không nên làm các điều ác,
ít ham muốn, như là voi Mātaṅga ở trong rừng.

2. Bổn sanh Kosambī.
 

9. Vậy ưu tiên chấp nhận sống độc thân,
Bầu bạn ngu chỉ dẫn đến tranh phân,
Hay đeo đuổi đường đời trong phóng dật,
Như voi nọ trong rừng hoang đi lạc.

Câu chuyện 428

Trang 328:

Trang 329:

1261. Dumo yadā hoti phalūpapanno
bhuñjanti taṃ vihagā sampatantā,
khīṇanti ñatvāna dumaṃ phalaccaye
disodisaṃ yanti tato vihaṅgamā.

1261. “Vào lúc cây trổ quả,
các con chim lượn quanh nó ăn trái cây.
Sau khi biết được cây đã kiệt, hết trái,
các con chim từ đó bay đi các phương.

1. Bất cứ khi nào cây trái sinh,
Bầy chim đói lại đến đầy cành,
Song khi cây đã thành khô héo,
Lập tức bầy chim bỏ chạy nhanh.

1262. Cara cārikaṃ lohitatuṇḍa mācari
kiṃ tvaṃ suva sukkhadumamhi jhāyasi,
tadiṅgha maṃ brūhi vasanta sannibha
kasmā suva sukkhadumaṃ na riñcasi.

1262. Này chim mỏ đỏ, hãy đi du hành, chớ luẩn quẩn.
Này chim két, tại sao ngươi lại trầm tư ở thân cây khô?
Này loài chim của mùa xuân, nào, hãy nói điều ấy với ta.
Này chim két, vì sao ngươi không lìa bỏ thân cây khô?”

2. Này ông mỏ đỏ, hãy đi mau,
Ông vẫn ngồi mơ mộng, cớ sao?
Hãy nói ta nghe, xuân điểu hỡi,
Sao ông bám khúc gỗ khô nào?

1263. Ye ve sakhīna sakhāro bhavanti
pāṇaccaye sukhadukkhesu haṃsa,
khīṇaṃ akhīṇanti na taṃ jahanti
santo sataṃ dhammamanussarantā.

1263. “Những ai thật sự là bạn trong số bạn bè,
lúc sống hoặc chết, lúc sướng hoặc khổ, này chim thiên nga,
họ không từ bỏ bạn ấy dầu bạn bị khánh kiệt hay không khánh kiệt;
những người tốt luôn ghi nhớ đạo lý của những người tốt.

3. Ngay khi Anh vũ chúa cầu mong,
Biết rõ mọi điều kiện, chánh chân
Dầu sống, chết hay khi khổ lạc,
Ðều không hề bỏ mặc thân bằng

1264. Sohaṃ sataṃ aññatarosmi haṃsa
ñātī ca me hoti sakhā ca rukkho,
taṃ nussahe jīvikattho pahātuṃ
khīṇanti ñatvāna na hesa dhammo.

1264. Này chim thiên nga, tôi đây là một trong số những người tốt.
Cây là thân quyến và là bạn của tôi.
Vì mục đích nuôi mạng sống, tôi không thể nào lìa bỏ cây ấy,
sau khi biết rằng cây đã kiệt; bởi vì việc ấy không phải là đạo lý.

4. Ta muốn ân cần, giữ thiện tâm
Với cây kết bạn đã lâu năm,
Ta mong sống, dẫu lòng không nỡ
Rời bỏ cây khô đã chết dần.

1265. Sādhu sakkhi kataṃ hoti metti saṃsati santhavo,
sace taṃ dhammaṃ rocesi pāsaṃsosi vijānataṃ.

1265. “Lành thay tình bạn, tình thân hữu, sự thân thiết ở hội chúng đã được thiết lập! Nếu ngươi ưa thích đạo lý này, ngươi xứng đáng được khen ngợi bởi những người có sự hiểu biết.

5. Ta biết chim giao hữu thật tình
Trí nhân chắc chắn phải hoan nghênh,

1266. So te suva varaṃ dammi pattayāna vihaṅgama,
varaṃ varassu vakkaṅga yaṃ kiñci manasicchasi.

1266. Này chim két, này loài di chuyển bằng cặp cánh, này loài đi lại ở không trung, ta đây sẽ ban cho ngươi một ân huệ. Này chim, ngươi hãy chọn một ân huệ về bất cứ điều gì ngươi mong muốn ở trong tâm.”

Ta ban chim thứ gì chim mong muốn,
Anh vũ, ước cho thoả ý mình

1267. Varañca me haṃsa bhavaṃ dadeyya
ayaṃ hi rukkho punarāyuṃ labhetha,
so sākhavā phalimā saṃvirūḷho
madhutthiko tiṭṭhatu sobhamāno.

1267. “Này chim thiên nga, nếu ông có thể ban cho tôi một ân huệ, xin ông hãy khiến cho chính cây này đạt lại được sức sống. Hãy khiến cho cây ấy đứng vững, có cành lá, có trái cây, được tăng trưởng, có mật ngọt, và tỏa sáng.”

6. Thiên nga, nếu bạn muốn ban ân
Mong ước cho cây sống lại dần
Lần nữa vươn lên sức mạnh cũ,
Quả ngon tươi mát mọc đầy thân.

1268. Taṃ passa samma phalimaṃ uḷāraṃ
sahāva te hotu udumbarena,
so sākhavā phalimā saṃvirūḷho
madhutthiko tiṭṭhatu sobhamāno.
 

1268. “Này bạn hiền, hãy nhìn xem cây ấy có trái cây, và cao quý. Hãy để cho nó sống chung cùng với cây sung của bạn. Cây ấy hãy đứng vững, có cành lá, có trái cây, được tăng trưởng, có mật ngọt, và tỏa sáng.”
 

7. Bạn nhìn! Cây quý quả sai đầy,
Thích hợp cho chim ở chốn này,
Lần nữa vươn lên sức mạnh cũ,
Quả ngon ngọt mát tươi thay!

Trang 330:

Trang 331:

1269. Evaṃ sakka sukhī hohi saha sabbehi ñātihi,
yathāhamajja sukhito disvāna phalitaṃ dumaṃ.

1269. “Tương tự như vậy, thưa Thiên Chủ Sakka, mong ngài được hạnh phúc cùng với tất cả thân quyến, giống như tôi hôm nay được hạnh phúc, sau khi nhìn thấy cây được kết trái.”

8. Ước mong Thiên chủ, mọi Thiên thân,
Ðều hưởng thọ tràn ngập phước ân,
Hạnh phúc như chim đang thọ hưởng
Khi nhìn cảnh tượng đẹp huy hoàng.

1270. Suvassa ca varaṃ datvā katvāna saphalaṃ dumaṃ,
pakkāmi sahabhariyāya devānaṃ nandanaṃ vanan ”ti.

3. Mahāsukajātakaṃ.

1270. “Sau khi ban cho con chim két ân huệ, và sau khi làm cho cây có trái, ta cùng với người vợ ra đi về khu rừng Nandana của chư Thiên.”

3. Bổn sanh Chim Két Lớn.
 

9. Ngay khi Anh vũ chúa cầu mong,
Lần nữa cây kia trổ trái dần,
Ðế Thích cùng bà hoàng biến mất
Về vườn Thiên lạc cõi Thiên thần.

Câu chuyện 429

1271. Santi rukkhā haritapattā dumā nekaphalā bahū,
kasmā nu sukkhe koḷāpe sukassa nirato mano.

1272. Phalassa upabhuñjimhā nekavassagaṇe bahū,
aphalampi viditvāna sāva metti yathā pure.

1273. Sukkhañca rukkhaṃ koḷāpaṃ opattamaphalaṃ dumaṃ,
ohāya sakuṇā yanti kiṃ dosaṃ passase dija.

1274. Ye phalatthā sambhajanti aphaloti jahanti naṃ,
attaṭṭha paññā dummedhā te honti pakkhapātino.

1275. Sādhu sakkhi kataṃ hoti metti saṃsati santhavo,
sace taṃ dhammaṃ rocesi pāsaṃsosi vijānataṃ.

1276. Sote suva varaṃ dammi pattayāna vihaṅgama,
varaṃ varassu vakkaṅga yaṃkiñci manasicchasi.

1277. Api nāma naṃ puna passe sapattaṃ saphalaṃ dumaṃ,
daḷiddova nidhiṃ laddhā nandeyyāhaṃ punappunaṃ.

1278. Tato amatamādāya abhisiñci mahīruhaṃ,
tassa sākhā virūhiṃsu sītacchāyā manoramā.
 

1278. Sau đó, Thiên Chủ Sakka đã lấy thuốc bất tử rưới lên cây ấy. Các cành của nó đã phát triển, có bóng mát, làm thích ý.
 

Trang 332:

Trang 333:

1279. Evaṃ sakka sukhī hohi saha sabbehi ñātihi,
yathāhamajja sukhito disvāna saphalaṃ dumaṃ.

1279. “Tương tự như vậy, thưa Thiên Chủ Sakka, mong ngài được hạnh phúc cùng với tất cả thân quyến, giống như tôi hôm nay được hạnh phúc, sau khi nhìn thấy cây được kết trái.”

9. Ước mong Thiên chủ, các Thiên thần
Ðều hưởng thọ tràn ngập phước ân,
Hạnh phúc như chim đang thọ hưởng
Khi nhìn cảnh tượng đáng hân hoan!

1280. Suvassa ca varaṃ datvā katvāna saphalaṃ dumaṃ,
pakkāmi saha bhariyāya devānaṃ nandanaṃ vanan ”ti.

4. Cullasukajātakaṃ.

1280. “Sau khi ban cho con chim két ân huệ, và sau khi làm cho cây có trái, ta cùng với người vợ ra đi về khu rừng Nandana của chư Thiên.”

4. Bổn sanh Chim Két Nhỏ.
 

10. Như vậy cây trái được sinh
Nhờ lời Anh vũ nguyện ân tình,
Sak-ka trở lại cùng hoàng hậu
An hưởng vườn Thiên lạc hiển vinh

Câu chuyện 430

1281. Sutaṃ metaṃ mahābrahme kāme bhuñjati hārito,
kaccetaṃ vacanaṃ tucchaṃ kacci suddho iriyyasi.

1. Hà-ri Hiền hữu, trẫm nghe rằng
Tôn giả nay đang sống lỗi lầm,
Trẫm chẳng tin lời đồn đại ấy,
Ngài không phạm tội ý, thân chăng?

1282. Evametaṃ mahārāja yathā te vacanaṃ sutaṃ,
kummagge paṭipannosmi mohaneyyesu mucchito.

2. Ta phạm ác hành, hỡi Ðại vương,
Ðúng như Ngài đã được nghe rằng
Mắc vào tà thuật trong trần thế,
Ta đã đi sai lạc bước đường.

1283. Ādu paññā kimatthiyā nipuṇā sādhu cintanī,
yāya uppatitaṃ rāgaṃ kiṃ mano na vinodaye.

3. Trí tuệ uyên thâm của thế nhân
Hoài công vô ích, chẳng xua tan
Dục tham bùng dậy trong lòng dạ
Của bậc trí nhân đã lạc đường.

1284. Cattārome mahārāja loke atibalā bhusā,
rāgo doso mado moho yattha paññā na gādhati.

4. Bốn ác dục này ở thế gian
Uy quyền lấn áp cứ lan tràn:
Tham, sân, vô độ và si ám,
Tri kiến không sao đứng vững vàng.

1285. Arahaṃ sīlasampanno suddho carati hārito,
medhāvī paṇḍito ceva iti no sammato bhavaṃ.

5. Thánh hạnh tràn đầy với trí minh
Hà-ri Hiền giả đáng tôn vinh!

1286. Medhāvinampi hiṃsanti isiṃ dhammaguṇe rataṃ,
vitakkā pāpakā rāja subhā rāgūpasaṃhitā.

6. Ác tâm, tham dục, do liên kết,
Huỷ hoại trí nhân hướng Thánh hành.

1287. Uppannāyaṃ sarīrajo
rāgo vaṇṇavidūsano tavaṃ,
taṃ pajaha bhaddamatthu te
bahunnāsi medhāvīsammato.

7. Vẻ đẹp trong tâm tịnh sáng ngời
Bị hư vì ác dục sinh sôi,
Quẳng ngay, hạnh phúc đang chờ đón,
Quần chúng tuyên dương trí tuệ ngài.

1288. Te andhakaraṇe kāme bahudukkhe mahāvise,
tesaṃ mūlaṃ gavesissaṃ checchaṃ rāgaṃ sabandhanaṃ.

1288. “Các dục ấy tạo ra sự tăm tối, là các chất độc dữ dội có nhiều khổ đau, thần sẽ tìm kiếm gốc rễ của chúng, sẽ cắt đứt sự luyến ái luôn cả sự trói buộc.”

8. Vì tham dục trói buộc thân này,
Sinh sản cho ta quả đắng cay,
Ta quyết cắt sâu cho tận gốc
Mọi mầm tham dục khởi lên đây.

1289. Idaṃ vatvāna hārito isi saccaparakkamo,
kāmarāgaṃ virājetvā brahmalokūpago ahū ”ti.

5. Hāritajātakaṃ.
 

1289. “Sau khi nói điều này, vị ẩn sĩ Hārita, với sự nỗ lực về pháp chân thật, sau khi dứt trừ sự luyến ái ở các dục, đã là vị đạt đến thế giới Phạm Thiên.”

5. Bổn sanh Ẩn Sĩ Hārita.
 

9. Như vậy, Hà-ri bậc trí nhân
Ðấu tranh vì Chánh pháp kiên cường,
Vừa khi rời bỏ niềm tham dục,
Hướng đến Phạm thiên tiến thẳng đường.

Câu chuyện 431

Trang 334:

Trang 335:

1290. Bahussutaṃ cittakathiṃ gaṅgā vahati pāṭalaṃ,
vuyhamānaka bhaddante ekaṃ me dehi gāthakaṃ.

1290. “Sông Gaṅgā cuốn trôi Pāṭala, nhà thuyết giảng tài hoa, có kiến thức rộng. Tướng công ơi, hỡi người đang bị cuốn trôi, xin chàng hãy ban cho thiếp một bài kệ ngắn.”

1. Pà-ta bị cuốn bởi sông Hằng,
Ca vũ tài hoa tiếng lẫy lừng,
Chàng hởi! Chàng trôi theo sóng nước,
Xin chàng cho thiếp khúc ca ngâm.

1291. Yena siñcanti dukkhitaṃ yena siñcanti āturaṃ,
tassa majjhe marissāmi jātaṃ saraṇato bhayaṃ.

1291. “Chúng rưới rắc vật nào cho người bị khổ sở, chúng rưới rắc vật nào cho người bị bệnh, ta sẽ bị chết ở giữa vật ấy; sự nguy hiểm sanh lên từ nơi nương tựa.”

2. Những người đang bất tử mê man,
Nhờ nước vào để cứu thương,
Ta bị chết ngay trong sóng nước,
Nơi nương tựa đã hoá tai ương!

1292. Yattha bījāni rūhanti sattā yattha patiṭṭhitā,
sā me sīsaṃ nipīḷeti jātaṃ saraṇato bhayaṃ.

1292. “Các hạt giống mọc lên ở chỗ nào, các chúng sanh đứng vững ở chỗ nào, cái vật ấy giáng xuống đầu của ta; sự nguy hiểm sanh lên từ nơi nương tựa.”

3. Cái vật nhờ hạt nẩy mầm
Ðể nuôi sống tất cả người trần,
Ðã làm ta vỡ đầu ra đấy,
Chỗ dựa thành tai hoạ bản thân.

1293. Yena bhattāni paccanti sītaṃ yena vihaññati,
so maṃ ḍahati gattāni jātaṃ saraṇato bhayaṃ.

1293. “Nhờ vật nào các bữa ăn được nấu chín, nhờ vật nào cái lạnh được tiêu diệt, cái vật ấy đốt cháy các tay chân của ta; sự nguy hiểm sanh lên từ nơi nương tựa.”

4. Cái vật làm tan vỡ giá băng
Và thiêu đốt hạt giống khô cằn,
Ðang thiêu huỷ tứ chi ta đó,
Chỗ dựa thành tai hoạ khổ thân.

1294. Yena bhuttena yāpenti puthū brāhmaṇakhattiyā,
so maṃ bhutto viyāpādi jātaṃ saraṇato bhayaṃ.

1294. “Đông đảo các Bà-la-môn và Sát-đế-lỵ được nuôi sống nhờ vật nào khi được ăn vào, vật ấy khi được ăn vào gây tai họa cho tôi; sự nguy hiểm sanh lên từ nơi nương tựa.”

5. Thức ăn nuôi sống biết bao người
Ðạo sĩ, La-môn giữa đời,
Ðã giết chết ta đây trọn vẹn,
Nơi nương tựa hoá khổ đau rồi.

1295. Gimhānaṃ pacchime māse vātamicchanti paṇḍitā,
so me bhañjati gattāni jātaṃ saraṇato bhayaṃ.

1295. “Vào tháng cuối của mùa nóng, các bậc sáng suốt mong mỏi làn gió, gió ấy bẻ gãy các tay chân của tôi; sự nguy hiểm sanh lên từ nơi nương tựa.”

6. Những bậc trí nhân vẫn nguyện cầu
Gió lành tháng sáu thổi lên mau.
Gió nay làm tứ chi ta gãy,
Chỗ dựa thành tai hoạ khổ đau!

1296. Yaṃ nissitā jahati ruhaṃ vihaṅgamā soyaṃ aggiṃ pamuñcati,
disā bhajatha vakkaṅgā jātaṃ saraṇato bhayaṃ.

1296. Các con chim nương nhờ cây nào, chính cây này phát ra ngọn lửa, các con chim phân tán các phương; sự nguy hiểm sanh lên từ nơi nương tựa.”

7. Lửa phát sinh ra ở ngọn cây
Chúng ta an trú bấy lâu nay,
Mau lên, giải tán bầy chim nhé,
Chỗ dựa thành nơi hiểm hoạ đầy.

1297. Yamānayiṃ somanassaṃ māliniṃ candanussadaṃ,
sā maṃ gharā nīharati jātaṃ saraṇato bhayaṃ.

1297. “Cô gái nào có sự vui vẻ, có tràng hoa, có thoa trầm hương mà tôi đã đưa về, cô gái ấy đuổi tôi ra khỏi nhà; sự nguy hiểm sanh lên từ nơi nương tựa.”

8. Một gái xuân xanh đẹp biết bao
Với vòng hoa trắng đội trên đầu
Dầu thơm sực nức chiên-đàn toả,
Ðã được ta ngày trước đón dâu;
Nương tử hân hoan mong ngự trị
Trong nhà ta ở tự bao lâu;
Con dâu đuổi mẹ đi nơi khác,
Chỗ dựa thành tai hoạ thảm sâu!

1298. Yena jātena nandissaṃ yassa ca bhavamicchisaṃ,
so maṃ gharā nicchubhati jātaṃ saraṇato bhayaṃ.

1298. Tôi đã vui mừng khi người nào được sanh ra, và tôi đã mong mỏi sự hiện hữu của người nào, người ấy tống tôi ra khỏi nhà; sự nguy hiểm sanh lên từ nơi nương tựa.”

9. Kẻ mà ta ước muốn sinh ra,
Cũng chẳng hoài công mong đợi kia
Lại đuổi ta đi: Nơi trú ẩn
Hoá thành tai hoạ khổ thân ta.

1299. Suṇantu me jānapadā negamā ca samāgatā,
yatodakaṃ tadādittaṃ yato khemaṃ tato bhayaṃ.

1299. “Hỡi các dân chúng và các thị dân đã tụ tập lại, xin hãy lắng nghe tôi. Cái nào là nước, cái ấy là lửa cháy; từ nơi nào có sự an toàn, từ nơi ấy có sự nguy hiểm.

10. Này dân thành thị đến nông làng
Tề tựu lắng nghe tất cả rằng:
Kìa! Nước lạnh nay đang đang bốc cháy
Chốn bình an phát xuất kinh hoàng.

1300. Rājā vilumpate raṭṭhaṃ brāhmaṇo ca purohito,
attaguttā viharatha jātaṃ saraṇato bhayan ”ti.

6. Padamāṇavakajātakaṃ.
 

1300. Đức vua và viên quan tế tự Bà-la- môn bóc lột đất nước, các vị hãy bảo vệ lấy bản thân; sự nguy hiểm sanh lên từ nơi nương tựa.”

6. Bổn sanh Chàng Trai Xem Xét Vết Bàn Chân.
 

Ðại vương, Ðạo sĩ cùng than vãn
Quốc độ bị cường đạo phá tan.
Vậy mọi người dân lo tự vệ,
Nơi nương tựa bỗng hoá tai nàn.

Câu chuyện 432

Trang 336:

Trang 337:

1301. Assa indasamo rāja accantaṃ ajarāmaro,
sace taṃ yaññaṃ yājeyya isiṃ lomasakassapaṃ.

1. Ðại vương sẽ giống hệt Ind-ra,
Sẽ chẳng chết đi, cũng chẳng già,
Ví thử Kas-sa-pa nhận lệnh
Tế đàn sinh vật tại cung vua.

1302. Sasamuddapariyāyaṃ mahiṃ sāgarakuṇḍalaṃ,
na icche saha nindāya evaṃ sayha vijānahi.

2. Không hải đảo nào giữa đại dương
Ðược người canh giữ thật an toàn
Hòng mong lôi cuốn ta, Tôn giả,
Vào việc bạo tàn đại bất lương.

1303. Dhiratthu taṃ yasalābhaṃ dhanalābhaṃ ca brāhmaṇa,
yā vutti vinipātena adhammacaraṇena vā.

3. Lòng tham lợi dưỡng với vinh danh,
Tội ác từ đây vẫn phát sinh,
Ðưa đến khổ ưu không gián đoạn
Ác hành tai hại đáng chê khinh!

1304. Api ce pattamādāya anāgāro paribbaje,
sā eva jīvikā seyyo yā cādhammena esanā.

4. Thà làm kẻ khốn khó ly gia,
Khất thực kiếm ăn khắp mọi nhà
Hơn phải tạo nên điều tội lỗi
Sẽ mang ô nhục trút đầu ta.

1305. Api ce pattamādāya anāgāro paribbaje,
aññaṃ ahiṃsayaṃ loke api rajjena taṃ varaṃ.

5. Thà cầm bình bát ở trong tay
Ðể tránh thật xa tội lỗi này,
Hơn chiếm được toàn quyền quốc độ
Nhờ hành động ác độc như vầy.

1306. Balaṃ cando balaṃ suriyo balaṃ samaṇabrāhmaṇā,
balaṃ velā samuddassa balātibalamitthiyo.

6. Nhật, nguyệt đều mang đại lực thân,
Thuỷ triều không nhượng lực phàm trần,
La-môn, Ðạo sĩ đầy oai lực,
Song vẫn kém xa lực nữ nhân.

1307. Yathā uggatapaṃ santaṃ isiṃ lomasakassapaṃ,
pitu atthā candavatī vājapeyyaṃ ayājayi.

7. Nguyệt Nương cũng vậy, đã làm cho
Ca-diếp Hiền nhân mắc tội to,
Thúc giục ngài theo lời Chúa thượng
Tế đàn sinh vật tại cung vua.

1308. Taṃ lobhā pakataṃ kammaṃ kaṭukaṃ kāmahetukaṃ,
tassa mūlaṃ gavesissaṃ checchaṃ rāgaṃ sabandhanaṃ.

8. Ác nghiệp này ta đã muốn làm,
Chính là kết quả của lòng tham,
Cái mầm dục vọng đang tăng trưởng,
Gốc rễ nó, ta quyết cắt ngang.

1309. Dhiratthu kāme subahūpi loke
tapova seyyo kāmaguṇehi rāja,
tapo karissāmi pahāya kāme
taveva raṭṭhaṃ candavatī ca hotū ”ti.

7. Lomasakassapajātakaṃ.

1309. “Thật xấu hổ thay các dục là quá nhiều ở thế gian!
Tâu bệ hạ, khổ hạnh quả nhiên tốt hơn các loại dục.
Thần sẽ thực hành khổ hạnh sau khi dứt bỏ các dục,
vương quốc và công chúa Candavatī hãy thuộc về bệ hạ.”

7. Bổn sanh Ẩn Sĩ Lomasakassapa.
 

9. Ðáng ghét bao tham dục thế thường
Thà theo khổ hạnh tốt lành hơn,
Ta làm ẩn sĩ nguyền ly dục,
Ngài giữ nước nhà với Nguyệt Nương.

Câu chuyện 433

1310. Kāsāyavatthe sakuṇe vadāmi
duve duve nandimane carante,
kaṃ aṇḍajaṃ aṇḍajā mānusesu
jātiṃ pasaṃsanti tadiṅgha brūtha.
 

1310. “Ta nói với các con chim có bộ lông màu vàng cam, từng đôi, từng cặp, với tâm ý vui vẻ, đang du ngoạn rằng: ‘Này các bạn chim, thiên hạ ca ngợi loài chim nào, dòng dõi nào ở giữa loài người,? Vậy, xin các bạn hãy nói về điều ấy.’”

1. Ðôi chim lông óng ả màu vàng
Quanh quẩn đó đây, lạc thú tràn
Chim loại gì người yêu mến nhất
Là điều ta mong muốn biết cho tường.

Trang 338:

Trang 339:

1311. Amhe manussesu manussahiṃsa
anubbake cakkavāke vadanti,
kalyāṇabhāvamha dijesu sammatā
abhītarūpā vicarāma aṇṇave.

2. Này Quạ, vượt lên mọi dã cầm,
Hồng nga được hạnh phúc ban ân
Mọi miền vang dậy tình thân ái
Người lẫn chim đều vẫn tán dương
Hãy biết Hồng nga là Ngỗng đỏ
Bạo gan vùng vẫy nước sông Hằng

1312. Kiṃ aṇṇave kāni phalāni bhuñje
maṃsaṃ kuto khādatha cakkavākā,
kiṃ bhojanaṃ bhuñjatha vo anomā
balañca vaṇṇo ca anapparūpo.

3. Trái gì sung mãn ở trên sông
Tìm thấy "thịt" cho bạn Ngỗng hồng?
Hãy nói món trời cho Ngỗng hưởng
Ðể sinh sắc đẹp, lực tăng cường?

1313. Na aṇṇave santi phalāni dhaṅka
maṃsaṃ kuto khādituṃ cakkavāke,
sevālabhakkhamha avākabhojanā
na ghāsahetu pakaroma pāpaṃ.

4. Chẳng trái gì ăn ở giữa sông,
Và đâu có: "thịt" với chim Hồng
Sè-và-la ấy đem chà vỏ
Làm thức ăn không có lỗi lầm.

1314. Na me idaṃ ruccati cakkavāke
asmiṃ bhave bhojanasannikāso,
ahosi me pubbe tato me aññathā
icceva me vimati ettha jātā.

5. Ta chẳng thích lời ấy, Ngỗng hồng,
Trước kia ta thưởng thức cần dùng
Ðể nuôi ta sống, cần phù hợp
Với dáng bề ngoài ta ước mong.

1315. Ahampi maṃsāni phalāni bhuñje
annāni ca loṇiyateliyāni,
rasaṃ manussesu labhāmi bhottuṃ
sūrova saṅgāma mukhamhi jetvā,
na ca me tādiso vaṇṇo
cakkavāka yathā tava.

6. Nay ta nghi hoặc, bởi ta ăn
Gạo, muối, dầu, bơ, thịt, quả ngon
Như các anh hùng say yến tiệc
Khi vừa trở lại khải hoàn môn
Vậy ta thưởng thức đầy hương vị,
Song dẫu ta đang sống thật là sang,
Hình dáng bề ngoài ta vẫn thế
Bên Hồng nga chẳng thể ngang bằng!

1316. Asuddhabhakkhosi khaṇānupātī
kicchena te labbhati annapānaṃ,
na tussasi rukkhaphalehi dhaṅka
maṃsāni vā yāni susānamajjhe.

7. Không thoả vì hoa quả rớt rơi
Trong vùng nghĩa địa hoả thiêu người,
Tham lam, Qua vẫn bay lơ lững
Săn đuổi mồi ngon cám dỗ hoài.

1317. Yo sāhasena adhigamma bhoge
paribhuñjati dhaṅka khaṇānupātī,
tato upakkosati naṃ sabhāvo
upakkuṭṭho vaṇṇabalaṃ jahāti.

8. Song những ai mong phạm ác hành,
Chỉ vì dục lạc, giết sinh linh,
Lương tâm giày xéo thân mòn mỏi,
Vẻ đẹp, tráng cường huỷ hoại nhanh.

1318. Appampi ce nibbutiṃ bhuñjati yadi
asāhasena aparūpaghātī,
balañca vaṇṇo ca tadassa hoti
na hi sabbo āhāramayena vaṇṇo ”ti.

8. Cakkavākajātakaṃ.
 

1318. Nếu chỉ có chút ít (thức ăn), nếu thọ hưởng sự bình yên, không do bạo lực, không có sự hãm hại người khác, khi ấy sắc đẹp và sức mạnh sẽ có cho người này, bởi vì không phải toàn bộ sắc đẹp chi do mỗi vật thực tạo thành.”

8. Bổn sanh Chim Hồng Hạc.
 

9. Vậy cái thiện nhân chẳng hại ai,
Hình dung cường tráng, vẻ xinh tươi,
Bởi vì mỹ sắc, ta cần biết,
Chẳng phải thuộc vào thực phẩm thôi.

Câu chuyện 434

Trang 340:

Trang 341:

1319. Sutitikkhaṃ araññamhi pantamhi sayanāsane,
ye ca gāme titikkhanti te uḷāratarā tayā.

1319. “Sự bền chí tốt đẹp là ở trong rừng, ở nơi trú ngụ thanh vắng. Còn những người nào bền chí ở xóm làng, những người ấy là cao cả hơn chàng.”

1320. Araññā gāmamāgamma kiṃ sīlaṃ kiṃ vataṃ ahaṃ,
purisaṃ tāta seveyyaṃ tamme akkhāhi pucchito.

1320. “Thưa cha, sau khi từ rừng đi vào làng, con nên thân cận người có giới thế nào, có sự hành trì thế nào? Được hỏi, xin cha hãy giải thích điều ấy cho con.”

1321. Yo te vissasate tāta vissāsañca khameyya te,
sussūsī ca titikkhī ca taṃ bhajehi ito gato.

1321. “Này con, người nào có thể tin tưởng con và có thể đạt được sự tin tưởng của con, có sự lắng nghe và có sự nhẫn nhịn (lời nói của con), con hãy thân cận người ấy khi con ra đi khỏi nơi này.

1322. Yassa kāyena vācāya manasā natthi dukkataṃ,
urasīva patiṭṭhāya taṃ bhajehi ito gato.

1322. Đối với người nào không có việc làm sai trái bằng thân, bằng khẩu, bằng ý, con hãy thân cận người ấy khi con ra đi khỏi nơi này, tựa như (đứa bé trai) nằm yên ở trên ngực (người mẹ).

1323. Yo ca dhammena carati carantopi na maññati,
visuddhakāriṃ sappaññaṃ taṃ bhajehi ito gato.

1323. Người nào cư xử đúng pháp và không có vẻ tự cao trong khi cư xử, người có hành vi trong sạch, có trí tuệ, con hãy thân cận người ấy khi con ra đi khỏi nơi này.

1324. Haḷiddirāgaṃ kapicittaṃ purisaṃ rāgavirāginaṃ,
tādisaṃ tāta mā sevi nimmanussampi ce siyā.

1324. Này con, với người có tâm chao đảo như loài khỉ, mau chóng thay đổi, con chớ phục vụ người như thế ấy, dẫu cho không có người nào khác.

1325. Asīvisaṃva kupitaṃ mīḷhalittaṃ mahāpathaṃ,
ārakā parivajjehi yānīva visamaṃ pathaṃ.

1325. Con hãy lánh xa (người ấy) tựa như lánh xa con rắn có nọc độc đã nổi giận, lánh xa con đường lớn bị phân lem luốc, ví như người đi xe lánh xa con đường không bằng phẳng.

1326. Anatthā tāta vaḍḍhanti bālaṃ accupasevato,
māssu bālena saṅgañchi amitteneva sabbadā.

1326. Này con, các sự bất lợi tăng trưởng cho người thân cận mật thiết với kẻ ngu. Vậy chớ có đi chung với kẻ ngu, cũng như với kẻ thù, vào mọi lúc.

8-9. Các nỗi khổ đau vẫn ngập tràn
Khi người hầu cận hạng si cuồng,
Ðừng giao kết bọn người ngu xuẩn,

1327. Taṃ tāhaṃ tāta yācāmi karassu vacanaṃ mama,
māssu bālena saṅgañchi dukkho bālehi saṅgamo ”ti.

9. Haḷiddirāgajātakaṃ.
 

1327. Này con, cha cầu xin con về điều ấy, con hãy làm theo lời nói của cha. Vậy chớ có đi chung với kẻ ngu. Sự kết hợp với những kẻ ngu là khổ.”

9. Bổn sanh Tâm Chao Đảo.
 

Câu chuyện 435

Trang 342:

Trang 343:

1328. Kuto nu āgacchatha bho tayo janā
svāgataṃ ettha nisīdathāsane,
kaccittha bhonto kusalaṃ anāmayaṃ
cirassamabbhāgamanaṃ hi vo idha.

1329. Ahameva eko idha majjhapatto
na cāpi me dutiyo koci vijjati,
kimeva sandhāya te bhāsitaṃ ise
kuto nu āgacchatha bho tayo janā.

1330. Tuvañca eko bhariyā ca te piyā
samuggapakkhittanikiṇṇamantare,
sā rakkhitā kucchigatāva te sadā
vāyussa puttena sahā tahiṃ ratā.

1331. Saṃviggarūpo isinā viyākato
so dānavo tattha samuggamuggili,
addakkhi bhariyaṃ suci māladhāriniṃ
vāyussa puttena sahā tahiṃ rataṃ.

1332. Sudiṭṭharūpuggatapānuvattinā
hīnā narā ye pamadāvasaṃgatā,
yathā have pāṇarivettha rakkhitā
duṭṭhā mayi aññamabhippamodati.

1333. Divā ca ratto ca mayā upaṭṭhitā
tapassinā jotirivā vane vasaṃ,
sā dhammamokkamma adhammamācari
akiriyarūpo pamadāhi santhavo.

1334. Sarīramajjhamhi ṭhitāti maññihaṃ
mayhaṃ ayanti asatiṃ asaññataṃ,
sā dhammamokkamma adhammamācari
akiriyarūpo pamadāhi santhāvo.

1335. Surakkhitaṃ meti kathannu vissase
anekacittāsu nahettha rakkhaṇā,
etā hi pātālapapātasannibhā
etthappamatto vyasanaṃ nigacchati.
 

1335. Làm sao có thể tin rằng nàng đã được khéo gìn giữ bởi ta?
Bởi vì không có sự gìn giữ ở đây, ở người phụ nữ có nhiều tâm tánh.
Chính những người nữ này giống như khe sâu và vực thẳm,
người nam bị xao lãng ở đây sẽ đọa vào cảnh bất hạnh.
 

Trang 344:

Trang 345:

1336. Tasmā hi te sukhino vītasokā
ye mātugāmehi caranti nissaṭā,
etaṃ sivaṃ uttamamābhipatthayaṃ
na mātugāmehi kareyya santhavan ”ti.

10. Samuggajātakaṃ.

1336. Chính vì thế, những người nào sống cách ly với những người phụ nữ, nhừng người ấy có sự an lạc, có sự sầu muộn được xa lìa. Trong khi ước nguyện sự an toàn tối thượng, không nên tạo ra sự thân thiết với những người phụ nữ.”

10. Bổn sanh Cái Hộp.
 

Câu chuyện 436

1337. Na kho me ruccati āḷi pūtimaṃsassa pekkhaṇā,
etādisā saṅkhārasmā ārakā parivajjaye.

1. Sao Pù-ti lại ngó trừng trừng
Vẻ chó nhìn dê thật ghét căm,
Với bạn thế, ta cần thận trọng,
Và nên chạy trốn thật nhanh chân.

1338. Ummattikā ayaṃ veṇī vaṇṇeti patino sakhiṃ,
pajjhāti paṭigacchantiṃ āgataṃ meḷamātaraṃ.

2. Ve-ni, vợ dại, kém thông minh
Lại khoe đã kết bạn thân tình,
Bơ vơ trong bụi, ngồi than khóc,
Vì bị Mê-la phỉnh gạt mình.

1339. Tvaṃ khosi samma ummatto dummedho avicakkhaṇo,
yo tvaṃ matālayaṃ katvā akālena vipekkhasi.

3. Chàng cũng chẳng khôn khéo tý nào!
Ngu si, chàng đã ngẩng đầu cao,
Trừng trừng, chàng mở to hai mắt,
Dù giả vờ nằm chết đó sao?

1340. Na akāle vipekkheyya kāle pekkheyya paṇḍito,
pūtimaṃsova pajjhāti4 yo akāle vipekkhati.

4. Người nào khôn khéo đúng thời cơ
Biết nhắm mắt và mở mắt to,
Ai mở mắt nhìn không đúng lúc
Như Pù-ti nọ, phải buồn lo!

1341. Piyaṃ kho āḷi me hotu puṇṇapattaṃ dadāhi me,
pati saṃjīvito mayhaṃ eyyāsi piyapucchikā.

5. Tình bạn, trước đây hãy phục hồi,
Xin đem bát cháo đến nhà tôi,
Chồng tôi tưởng chết nay hồi tỉnh,
Hãy viếng chàng, thăm hỏi thật vui.

1342. Piyaṃ kho āḷi te hotu puṇṇapattaṃ dadāmi te,
mahatā parivārena essaṃ kayirāhi bhojanaṃ.

6. Tình bạn cũ, nay muốn phục hồi
Ta đem bát cháo, dạ mừng vui
Với đoàn hộ tống ta đi đến
Ăn tiệc tưng bừng, nhanh bước thôi.

1343. Kīdiso tuyhaṃ parivāro yesaṃ kāhāmi bhojanaṃ,
kiṃnāmakā ca te sabbe taṃ me akkhāhi pucchitā.

1343. “Đoàn tùy tùy của bạn là những loại nào để tôi sẽ làm thức ăn cho họ? Và tất cả bọn họ có tên gọi là gì? Được hỏi, xin bạn hãy giải thích điều ấy cho tôi.”

7. Những ai hộ tống bạn bên mình
Ðể đãi bạn, tôi phải nhiệt tình,
Danh tánh những ai thăm hỏi đó,
Xin cho tôi biết thật chân thành.

1344. Māliyo caturakkho ca piṅgalo atha jambuko,
ediso mayhaṃ parivāro tesaṃ kayirāhi bhojanaṃ.

1344. “Là bốn giống chó tên Māliya, Caturakkha, và Piṅgala, rồi Jambuka, đoàn tùy tùy của tôi là như thế ấy, bạn cần phải làm thức ăn cho họ.”

8. Chó săn nâu xám, bốn mắt lồi,
Hình quỷ Jam-buk, hộ tống tôi,
Thôi hãy về nhà, mau sửa soạn
Dồi dào yến tiệc để chào mời.

1345. Nikkhantāya agārasmā bhaṇḍakampi vinassati,
ārogyaṃ āḷino vajjaṃ idheva vasa māgamā ”ti.

11. Pūtimaṃsajātakaṃ.

1345. “Trong lúc bạn rời khỏi nhà, đồ đạc cũng bị mất mát. Tôi sẽ nói cho chồng về sự khỏe mạnh của bạn. Bạn hãy sống ngay tại đây, chớ đi đến.”

11. Bổn sanh Chó Rừng Pūtimaṃsa.
 

9. Ðừng rời nhà bạn, kẻo ta e
Ðồ đạc sẽ nhanh chóng mất đi.
Ta sẽ đem lời dê nhắn gửi,
Ðứng yên! Ðừng nói nữa, ta về!

Câu chuyện 437

1346. Yo te puttake akhādi dinnabhatto adūsake,
tasmiṃ dāṭhaṃ nipātehi mā te muñcittha jīvato.

1. Nó đã ăn tươi bọn trẻ thơ
Dù con cho nó thật nhiều quà
Răng con hãy cắn sâu vào cổ
Ðứng để ác nhân trốn thoát ra

1347. Ākiṇṇaḷuddo puriso dhāticelaṃva makkhito,
padesaṃ taṃ na passāmi yattha dāṭhaṃ nipātaye.
 

1347. “Gã đàn ông là kẻ sát nhân tàn nhẫn, bị lem luốc, tựa mảnh khăn của người vú em. Tôi không nhìn thấy phần cơ thể nào của gã mà tôi có thể cắm sâu răng nanh vào.

2. Thâm tâm của nó tạo bùn nhơ
Chẳng khác áo người giữ trẻ thơ
Tôi e toàn thể thân mình nó
Chống đỡ răng tôi mạnh lắm mà!

Trang 346:

Trang 347:

1348. Akataññussa posassa niccaṃ vivaradassino,
sabbaṃ ce paṭhaviṃ dajjā neva naṃ abhirādhaye.

1348. Đối với con người không biết ơn nghĩa, thường xuyên soi mói lỗi lầm, dầu ban cho toàn thể trái đất, cũng không bao giờ làm kẻ ấy vừa lòng.”

3. Lỗi lầm kẻ hạ liệt vong ân
Ðều thấy khắp nơi rõ ràng,
Tâm nó chẳng bao giờ thỏa mãn
Với bao tặng vật của trần gian

1349. Kinnu subāhu taramānarūpo
pacchāgatosi saha māṇavena,
kiṃ kiccamatthaṃ idhamatthi tuyhaṃ
akkhāhi me pucchito etamatthaṃ.

4. Ði đâu vội vã thế Su-bà,
Sao kéo chàng trai trẻ thế ư?
Có việc gì cần, đây muốn biết,
Nói mau thành thật chớ chần chừ?

1350. Yo te sakhā daddadaro sādhurūpo
tassa vadhaṃ parisaṅkāmi ajja,
purisassa kammāyatanāni sutvā
nāhaṃ sukhiṃ daddaraṃ ajja maññe.

5. Bạn quý Gà gô của chúng ta
Hôm nay, tôi đoán, hóa thành ma
Chuyện xưa kẻ ấy làm tôi sợ
Nghe được hung tin của bạn Gà.

1351. Kānissa kammāyatanāni assu
purisassa vuttisamodhānatāya,
kaṃ vā paṭiññaṃ purisassa sutvā
parisaṅkasi daddaraṃ māṇavena.

6. Chuyện xưa của kẻ ấy ra sao,
Tội lỗi gì y thú nhận mau
Ðã khiến Cọp nghi ngờ đại họa
Xảy ra cho bạn quý ta nào?

1352. Ciṇṇā kaliṅgā caritā vaṇijjā
vettācaro saṅkupathopi ciṇṇo,
naṭehi ciṇṇaṃ saha vākurehi
daṇḍena yuddhampi samajjamajjhe.

7. Trong nước Kà-ling nó bán rong
Ði đường lởm chởm, gậy tay cầm,
Ở cùng bọn đánh đu nhào lộn,
Ðánh bẫy bao súc vật buộc chùm,
Nó cũng thường chơi trò súc sắc,
Lưới giăng bắt sống lũ chim muông,
Ðánh nhau từng đám dùng đao trượng,
Nó kiếm lời nhờ việc đếm đong.

1353. Baddhākulikā mitamāḷhakena
akkhā jitā saṃyamo abbhatīto,
appahitaṃ pupphakaṃ aḍḍharattaṃ
hatthā daḍḍhā piṇḍapaṭiggahena.

8. Phản bội lời thề, đánh nữa khuya,
Bị thương, nó chảy máu dầm dề;
Bàn tay nó cháy vì gan góc,
Chụp lấy thức ăn nóng vụng về

1354. Tānissa kammāyanatāni assuṃ
purisassa vuttisamodhānatāya,
yathā ayaṃ dissati lomapiṇḍo
gāvo hatā kiṃ pana daddarassā ”ti.

12. Tittirajātakaṃ.

1354. Tôi đã nhìn thấy các phạm vi hoạt động ấy của gã này có liên quan đến tính chất chung về hành vi của con người. Giống như mảnh lông này được nhìn thấy và hai con bò đã bị giết, vậy thì còn việc gì với bạn gà gô nữa?”

12. Bổn sanh Con Gà Gô.
 

Nghe nó sống đời tồi tệ vậy,
Ðó là tội ác chất đầu kia.

9. Vì ta đều biết con bò chết,
Giữa tóc người kia mấy sợi lông
Xuất hiện, nên tôi đầy khủng khiếp
Lo Gà gô bạn ắt vong thân.

Câu chuyện 438

TASSUDDĀNAṂ

Varagijjha samajjanaṃ haṃsavaro
nidhisavhaya hārita pāṭaliko,
ajarāmara dhaṃka titikkhakuto
atha dvādasa pekkhana daddarī ”ti.

Navakanipāto niṭṭhito.

--ooOoo--
 

TÓM LƯỢC PHẨM NÀY

Chim kên kên cao quý, người người như nhau, chuyện chim thiên nga,
được gọi là của cải chôn giấu, ẩn sĩ Hārita, vị thuyết giảng Pāṭala,
sự không già không chết, chim quạ, sự chịu đựng, từ đâu (đi đến),
rồi sự ngước nhìn, và con gà gô là mười hai.

Nhóm Chín Kệ Ngôn được chấm dứt.

--ooOoo--

<Trang trước>

<Trang Kế>