7.
NANDASUTTANIDDESO - DIỄN GIẢI KINH NANDA
|
Nguồn: Tam Tạng
Pāli - Sinhala thuộc Buddha Jayanti Tripitaka Series (BJTS) |
Lời tiếng Việt:
Tỳ khưu Indacanda |
Trang 242: |
Trang 243:
|
▪ 7 - 1
|
▪ 7 - 1 |
(VIII) Các câu hỏi của
thanh niên Nanda: |
Santi loke munayo (iccāyasmā nando)
janā vadanti tayidaṃ kathaṃsu,
ñāṇūpapannaṃ no muniṃ vadanti
udāhu ve jīvitenūpapannaṃ.
|
(Tôn giả Nanda
nói rằng:) “‘Các bậc hiền trí hiện hữu ở thế gian,’ mọi người
nói như thế; theo ngài, điều này (có ý nghĩa) thế nào? Họ nói
người đã thành tựu về trí là bậc hiền trí, hay là người đã thực
sự thành tựu về lối sống?”
|
Nanda:
1077. Tôn giả Nan-da nói:
Quần chúng có nói rằng:
Có ẩn sĩ ở đời,
Ngài nghĩ như thế nào?
Chúng gọi là ẩn sĩ
Vị có đầy đủ trí?
Hay vị đầy đủ mạng?
(Kinh
Tập, chương V) |
Santi loke munayo ti - Santī
ti santi saṃvijjanti atthi upalabbhanti. Loke ti
apāyaloke —pe— āyatanaloke. Munayo ti munināmakā ājīvakā
nigaṇṭhā jaṭilā tāpasā ’ti - santi loke munayo. Iccāyasmā
nando ti - Iccā ti padasandhi –pe– Āyasmā ti
piyavacanaṃ –pe– Nando ti tassa brāhmaṇassa nāmaṃ –pe–
abhilāpo ’ti – iccāyasmā nando.
|
|
Janā vadanti tayidaṃ kathaṃsū ti -
Janā ti khattiyā ca brāhmaṇā ca vessā ca suddā ca
gahaṭṭhā ca pabbajitā ca devā ca manussā ca. Vadantī ti
kathenti bhaṇanti dīpayanti voharanti. Tayidaṃ kathaṃsū
ti saṃsayapucchā vimatipucchā dveḷhapucchā anekaṃsapucchā,
evannu kho na nu kho kinnu kho kathannu kho ’ti - janā vadanti
tayidaṃ kathaṃsu.
|
|
Ñāṇūpapannaṃ no muniṃ vadantī ti
aṭṭhasamāpattiñāṇena vā pañcābhiññāñāṇena vā upetaṃ samupetaṃ
upagataṃ samupagataṃ upapannaṃ sampannaṃ samannāgataṃ muniṃ
vadanti kathenti bhaṇanti dīpayanti voharantī ’ti - ñāṇūpapannaṃ
no muniṃ vadanti.
|
|
Udāhu ve jīvitenūpapannan ti udāhu
anekavidhalūkhajīvitānuyogena upetaṃ samupetaṃ upagataṃ
samupagataṃ upapannaṃ sampannaṃ samannāgataṃ muniṃ vadanti
kathenti bhaṇanti dīpayanti voharantī ’ti - udāhu ve
jīvitenūpapannaṃ.
|
|
Tenāha so brāhmaṇo:
“Santi loke munayo (iccāyasmā nando)
janā vadanti tayidaṃ kathaṃsu,
ñāṇūpapannaṃ no muniṃ vadanti
udāhu ve jīvitenūpapannan ”ti.
|
Vì thế, vị Bà-la-môn ấy đã nói rằng:
(Tôn giả Nanda
nói rằng:) “‘Các bậc hiền trí hiện hữu ở thế gian,’ mọi người
nói như thế; theo ngài, điều này (có ý nghĩa) thế nào? Họ nói
người đã thành tựu về trí là bậc hiền trí, hay là người đã thực
sự thành tựu về lối sống?”
|
Trang 244: |
Trang 245:
|
▪ 7 - 2 |
▪ 7 - 2
|
Na diṭṭhiyā na sutiyā na ñāṇena
munīdha nanda kusalā vadanti,
visenikatvā anīghā nirāsā
caranti ye te munayoti brūmi.
|
“Không phải do
thấy, không phải do nghe, không phải do trí, mà các bậc thiện
xảo ở nơi đây gọi là bậc hiền trí. Những người nào sau khi tiêu
diệt đạo binh (ô nhiễm), sống không phiền muộn, không mong cầu,
Ta nói rằng những người ấy là các bậc hiền trí.” |
Thế Tôn:
1078. Các bậc thiện nói rằng:
Ở đời này Nan-da,
Không phải vì tri kiến,
Vì truyền thống, vì trí
Ðược gọi là ẩn sĩ,
Ta chỉ gọi ẩn sĩ,
Những ai diệt quân lực,
Không phiền não, không cầu.
(Kinh
Tập, chương V) |
Na diṭṭhiyā na sutiyā na ñāṇenā ti
- Na diṭṭhiyā ti na diṭṭhasuddhiyā. Na sutiyā ti
na sutasuddhiyā. Na ñāṇenā ti napi aṭṭhasamāpattiñāṇena,
napi pañcābhiññāñāṇena, napi micchāñāṇenā ’ti - na diṭṭhiyā na
sutiyā na ñāṇena.
|
|
Munīdha nanda kusalā vadantī ti -
Kusalā ti ye te khandhakusalā dhātukusalā āyatanakusalā
paṭiccasamuppādakusalā satipaṭṭhānakusalā sammappadhānakusalā
iddhipādakusalā indriyakusalā balakusalā bojjhaṅgakusalā
maggakusalā phalakusalā nibbānakusalā, te kusalā diṭṭhasuddhiyā
vā sutasuddhiyā vā aṭṭhasamāpattiñāṇena vā pañcābhiññāñāṇena vā
micchāñāṇena vā diṭṭhena vā sutena vā upetaṃ samupetaṃ upagataṃ
samupagataṃ uppannaṃ sampannaṃ samannāgataṃ muniṃ na vadanti na
kathenti na bhaṇanti na dīpayanti na voharantī ’ti - munīdha
nanda kusalā vadanti.
|
|
Visenikatvā anīghā nirāsā caranti ye te
munayoti brūmī ti - Senā vuccati mārasenā,
kāyaduccaritaṃ mārasenā, vacīduccaritaṃ mārasenā, manoduccaritaṃ
mārasenā, rāgo mārasenā, doso mārasenā, moho mārasenā, kodho
mārasenā, upanāho – makkho – paḷāso – issā – macchariyaṃ – māyā
– sāṭheyyaṃ – thambho – sārambho – māno – atimāno – mado –
pamādo – sabbe kilesā – sabbe duccaritā – sabbe darathā – sabbe
pariḷāhā – sabbe santāpā – sabbākusalābhisaṅkhārā mārasenā.
|
|
Vuttaṃ hetaṃ bhagavatā:
1. “Kāmā te paṭhamā senā dutiyā arati vuccati
tatiyā khuppipāsā te catutthī taṇhā pavuccati.
|
Bởi vì, điều này đã được đức Thế Tôn nói
đến:
1. Các dục là
đạo binh thứ nhất của ngươi, thứ nhì nói đến là sự không thích
thú, thứ ba của ngươi là đói và khát, thứ tư gọi là tham ái.
|
2. Pañcamī thīnamiddhaṃ te chaṭṭhā
bhiru pavuccati
sattamī vicikicchā te makkho thambho te aṭṭhamā.
|
2. Thứ năm của
ngươi là dã dượi và buồn ngủ, thứ sáu gọi là sự khiếp đảm, thứ
bảy của ngươi là hoài nghi, thứ tám của ngươi là gièm pha, bướng
bỉnh.
|
Trang 246: |
Trang 247:
|
3. Lābho siloko sakkāro micchāladdho ca
yo yaso
yo cattānaṃ samukkaṃse pare ca avajānati.
|
3. Lợi lộc,
danh tiếng, tôn vinh, và danh vọng nào đã đạt được sai trái, kẻ
nào đề cao bản thân và khi dễ những người khác, –
|
4. Esā namuci te senā
kaṇhassābhippahāriṇī
na naṃ asūro jināti jetvā ca labhate sukhan ”ti.
|
4. – này
Namuci, chúng là đạo binh của ngươi, là toán xung kích của
Kaṇha. Kẻ khiếp nhược không chiến thắng nó, và vị đã chiến thắng
thì đạt được sự an lạc.
|
Yato catuhi ariyamaggehi sabbā ca
mārasenā, sabbe ca paṭisenikarā kilesā jitā ca parājitā ca
bhaggā vippaluggā parammukhā, tena vuccanti visenikatvā.
Anīghā ti rāgo nīgho, doso nīgho, moho nīgho, kodho nīgho,
upanāho nīgho —pe— sabbākusalābhisaṅkhārā nīghā. Yesaṃ ete nīghā
pahīnā samucchinnā vūpasantā paṭippassaddhā abhabbuppattikā
ñāṇagginā daḍḍhā, te vuccati anīghā. Nirāsā ti āsā
vuccati taṇhā, yo rāgo sārāgo —pe— abhijjhā lobho akusalamūlaṃ.
Yesaṃ esā āsā taṇhā pahīnā samucchinnā vūpasantā paṭippassaddhā
abhabbuppattikā ñāṇagginā daḍḍhā, te vuccanti nirāsā. Ye ti
arahanto khīṇāsavā. Visenikatvā anīghā nirāsā caranti ye te
munayoti brūmī ti ye te viseniṃ katvā anīghā ca nirāsā ca
caranti viharanti irīyanti vattenti pālenti yapenti yāpenti, te
loke munayoti brūmi, ācikkhāmi desemi paññapemi paṭṭhapemi
vivarāmi vibhajāmi uttānīkaromi pakāsemī ’ti - visenikatvā
anīghā nirāsā caranti ye te munayoti brūmi.
|
|
Tenāha bhagavā:
“Na diṭṭhiyā na sutiyā na ñāṇena
munīdha nanda kusalā vadanti,
viseni katvā anīghā nirāsā
caranti ye te munayoti brūmī ”ti.
|
Vì thế, đức Thế Tôn đã nói rằng:
“Không phải do
thấy, không phải do nghe, không phải do trí, mà các bậc thiện
xảo ở nơi đây gọi là bậc hiền trí. Những người nào sau khi tiêu
diệt đạo binh (ô nhiễm), sống không phiền muộn, không mong cầu,
Ta nói rằng những người ấy là các bậc hiền trí.”
|
Trang 248:
|
Trang 249:
|
▪ 7 - 3
|
▪ 7 - 3
|
Ye kecime samaṇabrāhmaṇā se (iccāyasmā
nando)
diṭṭhena sutenāpi vadanti suddhiṃ
sīlabbatenāpi vadanti suddhiṃ
anekarūpena vadanti suddhiṃ
kaccissu te bhagavā tattha yatā carantā
atāru jātiñca jarañca mārisa
pucchāmi taṃ bhagavā brūhi metaṃ.
|
(Tôn giả Nanda
nói rằng:) “Bất cứ những Sa-môn và Bà-la-môn nào nói rằng sự
trong sạch là do thấy và do nghe, nói rằng sự trong sạch là do
giới và phận sự, nói rằng sự trong sạch là do nhiều hình thức,
có phải những vị ấy, thưa đức Thế Tôn, trong khi sống kiềm chế ở
nơi ấy, họ đã vượt qua sanh và già, thưa ngài? Con hỏi ngài,
thưa đức Thế Tôn, xin ngài hãy trả lời con về điều này.”
|
Nanda:
1079. Tôn giả Nan-đa thưa:
Có Sa-môn, Phạm chí,
Nói rằng sự thanh tịnh
Là nhờ thấy, nhờ nghe;
Có người lại nói rằng:
Thanh tịnh do giới cấm;
Có người lại nói rằng:
Thanh tịnh do nhiều pháp.
Bạch Thế Tôn, như vậy,
Là sở hành của chúng,
Vậy Ngài nghĩ thế nào,
Chúng có thể vượt qua,
Sanh và già thưa Ngài,
Con kính hỏi Thế Tôn,
Mong Ngài trả lời con.
(Kinh
Tập, chương V) |
Ye kecime samaṇabrāhmaṇā se ti -
Ye kecī ti sabbena sabbaṃ sabbathā sabbaṃ asesaṃ nissesaṃ
pariyādiyanavacanametaṃ ‘ye kecī ’ti. Samaṇā ti ye keci
ito bahiddhā pabbajjūpagatā paribbājakasamāpannā. Brāhmaṇā
ti ye keci bhovādikā ’ti - ye kecime samaṇabrāhmaṇā se.
Iccāyasmā nando ti - Iccā ti padasandhi –pe–.
Āyasmā ti piyavacanaṃ –pe– Nando ti tassa brāhmaṇassa
nāmaṃ –pe– abhilāpo ’ti – iccāyasmā nando.
|
|
Diṭṭhena sutenāpi vadanti suddhin
ti diṭṭhenapi suddhiṃ visuddhiṃ parisuddhiṃ muttiṃ vimuttiṃ
parimuttiṃ vadanti kathenti bhaṇanti dīpayanti voharanti.
Sutenapi suddhiṃ visuddhiṃ parisuddhiṃ muttiṃ vimuttiṃ
parimuttiṃ vadanti kathenti bhaṇanti dīpayanti voharanti.
Diṭṭhena sutenapi suddhiṃ visuddhiṃ parisuddhiṃ muttiṃ vimuttiṃ
parimuttiṃ vadanti kathenti bhaṇanti dīpayanti voharantī ’ti -
diṭṭhena sutenāpi vadanti suddhiṃ.
|
|
Sīlabbatenāpi vadanti suddhin ti
sīlenapi suddhiṃ visuddhiṃ parisuddhiṃ muttiṃ vimuttiṃ
parimuttiṃ vadanti kathenti bhaṇanti dīpayanti voharanti.
Vatenapi suddhiṃ visuddhiṃ parisuddhiṃ muttiṃ vimuttiṃ
parimuttiṃ vadanti kathenti bhaṇanti dīpayanti voharanti.
Sīlabbatenāpi suddhiṃ visuddhiṃ parisuddhiṃ muttiṃ vimuttiṃ
parimuttiṃ vadanti kathenti bhaṇanti dīpayanti voharantī ’ti -
sīlabbatenāpi vadanti suddhiṃ.
|
|
Anekarūpena vadanti suddhin ti
anekavidhavata kotuhalamaṅgalena suddhiṃ visuddhiṃ parisuddhiṃ
muttiṃ vimuttiṃ parimuttiṃ vadanti kathenti bhaṇanti dīpayanti
voharantī ’ti - anekarūpena vadanti suddhiṃ.
|
|
Trang 250: |
Trang 251: |
Kaccissu te bhagavā tattha yatā carantā
ti - Kaccissū ti saṃsayapucchā vimatipucchā
dveḷhakapucchā anekaṃsapucchā evannu kho na nu kho kinnu kho
kathannu kho ’ti - kaccissu. Te ti diṭṭhigatikā.
Bhagavā ti gāravādhivacanametaṃ —pe— sacchikā paññatti,
yadidaṃ bhagavā ’ti - kaccissu te bhagavā. Tattha yatā
carantā ti - Tatthā ti sakāya diṭṭhiyā sakāya
khantiyā sakāya ruciyā sakāya laddhiyā. Yatā ti yatā
paṭiyatā guttā gopitā saṃvutā. Carantā ti carantā
viharantā irīyantā vattentā pālentā yapentā yāpentā ’ti -
kaccissu te bhagavā tattha yatā carantā.
|
|
Atāru jātiñca jarañca mārisā ti
jātijarāmaraṇaṃ atariṃsu uttariṃsu patariṃsu samatikkamiṃsu
vītivattiṃsu. Mārisā ti piyavacanaṃ garuvacanaṃ
sagāravasappatissādhivacanametaṃ mārisā ’ti - atāru jātiñca
jarañca mārisa.
|
|
Pucchāmi taṃ bhagavā brūhi metan ti
- Pucchāmi tan ti pucchāmi taṃ, yācāmi taṃ, ajjhesāmi
taṃ, pasādemi taṃ, kathayassu me ’ti - pucchāmi taṃ. Bhagavā
ti gāravādhivacanametaṃ —pe— sacchikā paññatti, yadidaṃ ‘bhagavā
’ti. Brūhi metan ti brūhi ācikkhāhi desehi paññapehi
paṭṭhapehi vivarāhi vibhajāhi uttānīkarohi pakāsehī ’ti -
pucchāmi taṃ bhagavā brūhi metaṃ.
|
|
Tenāha so brāhmaṇo:
“Ye kecime samaṇabrāhmaṇā se (iccāyasmā nando)
diṭṭhena sutenāpi vadanti suddhiṃ,
sīlabbatenāpi vadanti suddhiṃ,
anekarūpena vadanti suddhiṃ,
kaccissu te bhagavā tattha yatā carantā
atāru jātiñca jarañca mārisa,
pucchāmi taṃ bhagavā brūhi metan ”ti.
|
Vì thế, vị Bà-la-môn ấy đã nói rằng:
(Tôn giả Nanda
nói rằng:) “Bất cứ những Sa-môn và Bà-la-môn nào nói rằng sự
trong sạch là do thấy và do nghe, nói rằng sự trong sạch là do
giới và phận sự, nói rằng sự trong sạch là do nhiều hình thức,
có phải những vị ấy, thưa đức Thế Tôn, trong khi sống kiềm chế ở
nơi ấy, họ đã vượt qua sanh và già, thưa ngài? Con hỏi ngài,
thưa đức Thế Tôn, xin ngài hãy trả lời con về điều này.”
|
▪ 7 - 4
|
▪ 7 - 4
|
Ye kecime samaṇabrāhmaṇā se (nandāti
bhagavā)
diṭṭhena sutenāpi vadanti suddhiṃ
sīlabbatenāpi vadanti suddhiṃ
anekarūpena vadanti suddhiṃ,
kiñcāpi te tattha yatā caranti
nātariṃsu jātijaranti brūmi.
|
(Đức Thế Tôn
nói: “Này Nanda,) bất cứ những vị Sa-môn và Bà-la-môn nào nói
rằng sự trong sạch là do thấy và do nghe, nói rằng sự trong sạch
là do giới và phận sự, nói rằng sự trong sạch là do nhiều hình
thức, mặc dầu những vị ấy, trong khi sống kiềm chế ở nơi ấy, Ta
nói rằng: ‘Họ đã không vượt qua sanh và già.’”
|
Thế Tôn:
1080. Thế Tôn nói: Nan-đa!
Sa-môn, Phạm chí này,
Nói rằng sự thanh tịnh
Là nhờ thấy, nhờ nghe;
Có người lại nói rằng:
Thanh tịnh do giới cấm;
Có người lại nói rằng:
Thanh tịnh do nhiều pháp.
Dầu chúng ở tại đây,
Với sở hành như vậy,
Ta nói chúng không vượt,
Khỏi sanh và khỏi già.
(Kinh
Tập, chương V) |
Ye kecime samaṇabrāhmaṇā se ti -
Ye kecī ti sabbena sabbaṃ sabbathā sabbaṃ asesaṃ nissesaṃ
pariyādiyanavacanametaṃ ‘ye kecī ’ti. Samaṇā ti ye keci
ito bahiddhā pabbajjūpagatā paribbājakasamāpannā. Brāhmaṇā
ti ye keci bhovādikā ’ti - ye kecime samaṇabrāhmaṇā se.
Nandāti bhagavā ti - Nandā ti bhagavā taṃ brāhmaṇaṃ
nāmena ālapati. Bhagavā ti gāravādhivacanametaṃ –pr–
sacchikā paññatti, yadidaṃ bhagavā ’ti - nandāti bhagavā.
|
|
Trang 252: |
Trang 253: |
Diṭṭhena sutenāpi vadanti suddhin
ti diṭṭhenapi suddhiṃ visuddhiṃ parisuddhiṃ muttiṃ vimuttiṃ
parimuttiṃ vadanti kathenti bhaṇanti dīpayanti voharanti.
Sutenapi suddhiṃ visuddhiṃ parisuddhiṃ muttiṃ vimuttiṃ
parimuttiṃ vadanti kathenti bhaṇanti dīpayanti voharanti.
Diṭṭhena sutenapi suddhiṃ visuddhiṃ parisuddhiṃ muttiṃ vimuttiṃ
parimuttiṃ vadanti kathenti bhaṇanti dīpayanti voharantī ’ti -
diṭṭhena sutenāpi vadanti suddhiṃ.
|
|
Sīlabbatenāpi vadanti suddhin ti
sīlenapi suddhiṃ visuddhiṃ parisuddhiṃ muttiṃ vimuttiṃ
parimuttiṃ vadanti kathenti bhaṇanti dīpayanti voharanti.
Vatenapi suddhiṃ visuddhiṃ parisuddhiṃ muttiṃ vimuttiṃ
parimuttiṃ vadanti kathenti bhaṇanti dīpayanti voharanti.
Sīlabbatenāpi suddhiṃ visuddhiṃ parisuddhiṃ muttiṃ vimuttiṃ
parimuttiṃ vadanti kathenti bhaṇanti, dīpayanti voharantī ’ti -
sīlabbatenāpi vadanti suddhiṃ.
|
|
Anekarūpena vadanti suddhin ti
anekavidhavatakotūhalamaṅgalena suddhiṃ visuddhiṃ parisuddhiṃ
muttiṃ vimuttiṃ parimuttiṃ vadanti kathenti bhaṇanti dīpayanti
voharantī ’ti - anekarūpena vadanti suddhiṃ.
|
|
Kiñcāpi te tattha yatā carantī ti -
Kiñcāpī ti padasandhi padasaṃsaggo padapāripūri
akkharasamavāyo byañjanasiliṭṭhatā padānupubbatāpetaṃ ‘kiñcāpī
’ti. Te ti diṭṭhigatikā. Tatthā ti sakāya diṭṭhiyā
sakāya khantiyā sakāya ruciyā sakāya laddhiyā. Yatā ti
yatā paṭiyatā guttā gopitā rakkhitā saṃvutā. Carantī ti
caranti viharanti irīyanti vattenti pālenti yapenti yāpentī ’ti
- kiñcāpi te tattha yatā caranti.
|
|
Nātariṃsu jātijaranti brūmī ti
jātijarāmaraṇaṃ na tariṃsu, na uttariṃsu na patariṃsu, na
samatikkamiṃsu, na vītivattiṃsu, jātijarāmaraṇā anikkhantā
anissaṭā anatikkantā asamatikkantā avītivattā antojātijarāmaraṇe
parivattenti, antosaṃsārapathe parivattenti, jātiyā anugatā,
jarāya anusaṭā, byādhinā abhibhūtā, maraṇena abbhāhatā, atāṇā
alenā asaraṇā asaraṇībhūtā ’ti brūmi ācikkhāmi desemi paññapemi
paṭṭhapemi vivarāmi vibhajāmi uttānīkaromi pakāsemī ’ti -
nātariṃsu jātijaranti brūmi.
|
|
Tenāha bhagavā:
“Ye kecime samaṇabrāhmaṇā se (nandāti bhagavā)
diṭṭhena sutenāpi vadanti suddhiṃ
sīlabbatenāpi vadanti suddhiṃ
anekarūpena vadanti suddhiṃ
kiñcāpi te tattha yatā caranti
nātariṃsu jātijaranti brūmī ”ti.
|
|
Trang 254: |
Trang 255:
|
▪ 7 - 5 - 6
|
▪ 7 - 5 - 6
|
Ye kecime samaṇabrāhmaṇā se (iccāyasmā
nando)
diṭṭhena sutenāpi vadanti suddhiṃ
sīlabbatenāpi vadanti suddhiṃ
anekarūpena vadanti suddhiṃ.
Te ce munī brūsi anoghatiṇṇe
atha ko carahi devamanussaloke,
atāri jātiñca jarañca mārisa
pucchāmi taṃ bhagavā brūhi metaṃ.
|
(Tôn giả Nanda
nói rằng:) “Bất cứ những vị Sa-môn và Bà-la-môn nào nói rằng sự
trong sạch là do thấy và do nghe, nói rằng sự trong sạch là do
giới và phận sự, nói rằng sự trong sạch là do nhiều hình thức.
Thưa bậc hiền
trí, nếu ngài nói những vị ấy là không vượt qua dòng lũ, vậy giờ
đây, thưa ngài, người nào ở thế giới chư Thiên và nhân loại đã
vượt qua sanh và già? Con hỏi ngài, thưa đức Thế Tôn, xin ngài
hãy trả lời con về điều này.”
|
Nan-da:
1081. Tôn giả Nan-đa thưa:
Sa-môn, Phạm chí này,
Nói rằng sự thanh tịnh
Là nhờ thấy, nhờ nghe;
Có người lại nói rằng:
Thanh tịnh do giới cấm;
Có người lại nói rằng:
Thanh tịnh do nhiều pháp.
Thưa ẩn sĩ, Ngài nói:
Chúng không vượt bộc lưu,
Vậy ai có thể được,
Giữa thế giới Trời, Người,
Có thể vượt qua được,
Sanh và già, thưa Ngài,
Con xin hỏi Thế Tôn
Mong Ngài trả lời con.
(Kinh
Tập, chương V) |
Ye kecime samaṇabrāhmaṇā se ti -
Ye kecī ti sabbena sabbaṃ sabbathā sabbaṃ asesaṃ nissesaṃ
pariyādiyanavacanametaṃ ‘ye kecī ’ti. Samaṇā ti ye keci
ito bahiddhā pabbajjūpagatā paribbājakasamāpannā. Brāhmaṇā
ti ye keci bhovādikā ’ti - ye kecime samaṇabrāhmaṇā se.
Iccāyasmā nando ti —pe—.
|
|
Diṭṭhena sutenāpi vadanti suddhin
ti diṭṭhenapi suddhiṃ visuddhiṃ parisuddhiṃ muttiṃ vimuttiṃ
parimuttiṃ vadanti kathenti bhaṇanti dīpayanti voharanti.
Sutenapi suddhiṃ visuddhiṃ parisuddhiṃ muttiṃ vimuttiṃ
parimuttiṃ vadanti kathenti bhaṇanti dīpayanti voharanti.
Diṭṭhena sutenapi suddhiṃ visuddhiṃ parisuddhiṃ muttiṃ vimuttiṃ
parimuttiṃ vadanti kathenti bhaṇanti dīpayanti voharantī ’ti -
diṭṭhena sutenāpi vadanti suddhiṃ.
|
|
Sīlabbatenāpi vadanti suddhin ti
sīlenapi suddhiṃ visuddhiṃ parisuddhiṃ muttiṃ vimuttiṃ
parimuttiṃ vadanti kathenti bhaṇanti dīpayanti voharanti.
Vatenapi suddhiṃ visuddhiṃ parisuddhiṃ muttiṃ vimuttiṃ
parimuttiṃ vadanti kathenti bhaṇanti dīpayanti voharanti.
Sīlabbatenāpi suddhiṃ visuddhiṃ parisuddhiṃ muttiṃ vimuttiṃ
parimuttiṃ vadanti kathenti bhaṇanti dīpayanti voharan ’ti -
sīlabbatenāpi vadanti suddhiṃ.
|
|
Anekarūpena vadanti suddhin ti
anekavidhavatakotūhalamaṅgalena suddhiṃ visuddhiṃ parisuddhiṃ
muttiṃ vimuttiṃ parimuttiṃ vadanti, kathenti bhaṇanti dīpayanti
voharantī ’ti - anekarūpena vadanti suddhiṃ.
|
|
Trang 256:
|
Trang 257:
|
Te ce munī brūsi anoghatiṇṇe ti -
Te ce ti diṭṭhigatike. Munī ti monaṃ vuccati
ñāṇaṃ, —pe— saṅgajālamaticca so muni. Brūsi anoghatiṇṇe
ti kāmoghaṃ bhavoghaṃ diṭṭhoghaṃ avijjoghaṃ atiṇṇe anatikkante
asamatikkante avītivatte antojātijarāmaraṇe parivattente
antosaṃsārapathe parivattente, jātiyā anugate jarāya anusaṭe
byādhinā abhibhūte maraṇena abbhāhate atāṇe alene asaraṇe
asaraṇībhūte. Brūsī ti brūsi ācikkhasi desesi paññapesi
paṭṭhapesi vivarasi vibhajasi uttānīkarosi pakāsesī ’ti - te ce
munī brūsi anoghatiṇṇe.
|
|
Atha ko carahi devamanussaloke, atāri
jātiñca jarañca mārisā ti atha ko eso sadevake loke samārake
sabrahmake sassamaṇabrāhmaṇiyā pajāya sadevamanussāya
jātijarāmaraṇaṃ atari uttari patari samatikkami vītivattayi.
Mārisā ti piyavacanaṃ garuvacanaṃ
sagāravasappatissādhivacanametaṃ mārisā ’ti - atha ko carahi
devamanussaloke atāri jātiñca jarañca mārisa.
|
|
Pucchāmi taṃ bhagavā brūhi metan ti
- Pucchāmi tan ti pucchāmi taṃ, yācāmi taṃ, ajjhesāmi
taṃ, pasādemi taṃ. Bhagavā ti gāravādhivacanametaṃ —pe—
sacchikā paññatti, yadidaṃ bhagavā ’ti. Brūhi metan ti
brūhi ācikkhāhi desehi paññapehi paṭṭhapehi vivarāhi vibhajāhi
uttānīkarohi pakāsehī ’ti - pucchāmi taṃ bhagavā brūhi metaṃ.
|
|
Tenāha so brāhmaṇo:
“Ye kecime samaṇabrāhmaṇā se (iccāyasmā nando)
diṭṭhena sutenāpi vadanti suddhiṃ
sīlabbatenāpi vadanti suddhiṃ
anekarūpena vadanti suddhiṃ.
Te ce munī brūsi anoghatiṇṇe
atha ko carahi devamanussaloke,
atāri jātiñca jarañca mārisa
pucchāmi taṃ bhagavā brūhi metan ”ti.
|
Vì thế, vị Bà-la-môn ấy đã nói rằng:
(Tôn giả Nanda
nói rằng:) “Bất cứ những vị Sa-môn và Bà-la-môn nào nói rằng sự
trong sạch là do thấy và do nghe, nói rằng sự trong sạch là do
giới và phận sự, nói rằng sự trong sạch là do nhiều hình thức.
Thưa bậc hiền
trí, nếu ngài nói những vị ấy là không vượt qua dòng lũ, vậy giờ
đây, thưa ngài, người nào ở thế giới chư Thiên và nhân loại đã
vượt qua sanh và già? Con hỏi ngài, thưa đức Thế Tôn, xin ngài
hãy trả lời con về điều này.”
|
Trang 258:
|
Trang 259:
|
▪ 7 - 7
|
▪ 7 - 7
|
Nāhaṃ sabbe samaṇabrāhmaṇā se (nandāti
bhagavā)
jātijarāya nivutāti brūmi,
ye sīdha diṭṭhaṃ va sutaṃ mutaṃ vā
sīlabbataṃ vāpi pahāya sabbaṃ
anekarūpampi pahāya sabbaṃ
taṇhaṃ pariññāya anāsavā se
te ve narā oghatiṇṇāti brūmi.
|
(Đức Thế Tôn
nói: “Này Nanda,) Ta không nói rằng tất cả các vị Sa-môn và
Bà-la-môn đều bị bao trùm bởi sanh và già. Ở đây, những vị nào
đã dứt bỏ điều đã được thấy, hoặc đã được nghe, hoặc đã được cảm
giác, hoặc thậm chí tất cả giới và phận sự, hoặc đã dứt bỏ mọi
hình thức nhiều loại, đã biết toàn diện về tham ái, không còn
lậu hoặc, Ta nói rằng ‘những con người ấy thật sự đã vượt qua
dòng lũ.’”
|
Thế Tôn:
1082. Thế Tôn nói: Nan-đa
Ta không nói tất cả,
Sa-môn, Bà-la-môn
Bị sanh già che lấp.
Những ai ở đời này,
Ðoạn tận khắp tất cả,
Ðiều được nghe được thấy,
Ðược cảm tưởng, giới cấm,
Và đoạn nhiều pháp khác,
Liễu tri ái, vô lậu,
Ta nói những người ấy,
Vượt qua được bộc lưu.
(Kinh
Tập, chương V) |
Nāhaṃ sabbe samaṇabrāhmaṇā se nandāti
bhagavā jātijarāya nivutāti brūmī ti nāhaṃ nanda, sabbe
samaṇabrāhmaṇā jātijarāya āvutā nivutā ovutā pihitā paṭicchannā
paṭikujjitāti vadāmi. Atthi te samaṇabrāhmaṇā yesaṃ jāti ca
jarāmaraṇañca pahīnā ucchinnamūlā tālāvatthukatā anabhāvakatā
āyatiṃ anuppādadhammāti brūmi ācikkhāmi desemi paññapemi
paṭṭhapemi vivarāmi vibhajāmi uttānīkaromi pakāsemī ’ti - nāhaṃ
sabbe samaṇabrāhmaṇā se nandāti bhagavā jātijarāya nivutāti
brūmi.
|
|
Ye sīdha diṭṭhaṃva sutaṃ mutaṃ vā
sīlabbataṃ vāpi pahāya sabban ti ye sabbā diṭṭhasuddhiyo
pahāya jahitvā pajahitvā vinodetvā byantīkaritvā anabhāvaṃ
gametvā, ye sabbā sutasuddhiyo pahāya —pe— ye sabbā mutasuddhiyo
pahāya —pe— ye sabbā diṭṭhasutamutasuddhiyo pahāya —pe— ye sabbā
sīlasuddhiyo pahāya —pe— ye sabbā vatasuddhiyo pahāya —pe— ye
sabbā sīlabbatasuddhiyo pahāya jahitvā pajahitvā vinodetvā
byantīkaritvā anabhāvaṃ gametvā ’ti - ye sīdha diṭṭhaṃ va sutaṃ
mutaṃ vā sīlabbataṃ vāpi pahāya sabbaṃ.
|
|
Anekarūpampi pahāya sabban ti
anekavidhavatakotūhalamaṅgalena suddhiṃ visuddhiṃ parisuddhiṃ
muttiṃ vimuttiṃ parimuttiṃ pahāya jahitvā pajahitvā vinodetvā
byantīkaritvā anabhāvaṃ gametvā ’ti - anekarūpampi pahāya
sabbaṃ.
|
|
Taṇhaṃ pariññāya anāsavā se te ve narā
oghatiṇṇāti brūmī ti - Taṇhā ti rūpataṇhā saddataṇhā
gandhataṇhā rasataṇhā phoṭṭhabbataṇhā dhammataṇhā. Taṇhaṃ
pariññāyā ti taṇhaṃ tīhi pariññāhi parijānitvā ñātapariññāya
tīraṇapariññāya pahānapariññāya.
|
|
Trang 260:
|
Trang 261:
|
Katamā ñātapariññā? Taṇhaṃ jānāti ayaṃ
rūpataṇhā, ayaṃ saddataṇhā, ayaṃ gandhataṇhā, ayaṃ rasataṇhā,
ayaṃ phoṭṭhabbataṇhā, ayaṃ dhammataṇhā ’ti jānāti1 passati. Ayaṃ
ñātapariññā.
|
|
Katamā tīraṇapariññā? Evaṃ ñātaṃ katvā
taṇhaṃ tīreti aniccato dukkhato rogato gaṇḍato —pe— nissaraṇato
tīreti. Ayaṃ tīraṇapariññā.
|
|
Katamā pahānapariññā? Evaṃ tīrayitvā
taṇhaṃ pajahati vinodeti byantīkaroti anabhāvaṃ gameti. Vuttaṃ
hetaṃ bhagavatā: “Yo bhikkhave, taṇhāya chandarāgo taṃ
pajahatha, evaṃ sā taṇhā pahīnā bhavissati ucchinnamūlā
tālāvatthukatā anabhāvakatā āyatiṃ anuppādadhammā ”ti. Ayaṃ
pahānapariññā.
|
|
Taṇhaṃ pariññāyā ti taṇhaṃ imāhi
tīhi pariññāhi parijānitvā. Anāsavā se ti cattāro āsavā:
kāmāsavo bhavāsavo diṭṭhāsavo avijjāsavo. Yesaṃ ime āsavā pahīnā
ucchinnamūlā tālāvatthukatā anabhāvakatā āyatiṃ anuppādadhammā,
te vuccanti anāsavā arahanto khīṇāsavā.
|
|
Taṇhaṃ pariññāya anāsavā se te ve narā
oghatiṇṇāti brūmī ti ye taṇhaṃ pariññāya anāsavā te kāmoghaṃ
tiṇṇā, bhavoghaṃ tiṇṇā, diṭṭhoghaṃ tiṇṇā, avijjoghaṃ tiṇṇā,
sabbasaṃsārapathaṃ tiṇṇā uttiṇṇā nittiṇṇā atikkantā samatikkantā
vītivattāti brūmi ācikkhāmi desemi paññapemi paṭṭhapemi vivarāmi
vibhajāmi uttānīkaromi pakāsemī ’ti - taṇhaṃ pariññāya anāsavā
se te ve narā oghatiṇṇāti brūmi.
|
|
Tenāha bhagavā:
“Nāhaṃ sabbe samaṇabrāhmaṇā se (nandāti bhagavā)
jātijarāya nivutāti brūmi,
ye sīdha diṭṭhaṃ va sutaṃ mutaṃ vā
sīlabbataṃ vāpi pahāya sabbaṃ
anekarūpampi pahāya sabbaṃ
taṇhaṃ pariññāya anāsavā se
te ve narā oghatiṇṇāti brūmī ”ti.
|
Vì thế, đức Thế Tôn đã nói rằng:
(Đức Thế Tôn
nói: “Này Nanda,) Ta không nói rằng tất cả các vị Sa-môn và
Bà-la-môn đều bị bao trùm bởi sanh và già. Ở đây, những vị nào
đã dứt bỏ điều đã được thấy, hoặc đã được nghe, hoặc đã được cảm
giác, hoặc thậm chí tất cả giới và phận sự, hoặc đã dứt bỏ mọi
hình thức nhiều loại, đã biết toàn diện về tham ái, không còn
lậu hoặc, Ta nói rằng ‘những con người ấy thật sự đã vượt qua
dòng lũ.’”
|
Trang 262:
|
Trang 263:
|
▪ 7 - 8
|
▪ 7 - 8
|
Etābhinandāmi vaco mahesino (iccāyasmā
nando)
sukittitaṃ gotama nūpadhīkaṃ
yesīdha diṭṭhaṃ va sutaṃ mutaṃ vā
sīlabbataṃ vāpi pahāya sabbaṃ
anekarūpampi pahāya sabbaṃ,
taṇhaṃ pariññāya anāsavā se
ahampi te oghatiṇṇāti brūmī.
|
(Tôn
giả Nanda nói rằng:) “Thưa ngài Gotama, con thích thú lời nói
này của bậc đại ẩn sĩ, đã khéo được trình bày, không liên quan
đến mầm tái sanh. Ở đây, những vị nào đã dứt bỏ điều đã được
thấy, hoặc đã được nghe, hoặc đã được cảm giác, hoặc thậm chí
tất cả giới và phận sự, hoặc đã dứt bỏ mọi hình thức nhiều loại,
đã biết toàn diện về tham ái, không còn lậu hoặc, con cũng nói
rằng ‘những vị ấy đã vượt qua dòng lũ.’”
|
Nanda:
1083. Con cảm thấy hoan hỷ,
Lời Ðại sĩ Cù-đàm,
Ðược Ngài khéo thuyết giảng,
Về chấm dứt sanh y,
Những ai ở đời này,
Ðoạn tận khắp tất cả,
Ðiều được nghe, được thấy,
Ðược cảm tưởng, giới cấm,
Và đoạn nhiều pháp khác,
Liễu tri ái, vô lậu,
Ta nói những người ấy,
Vượt qua khỏi bộc lưu.
(Kinh
Tập, chương V) |
Etābhinandāmi vaco mahesino ti -
Etan ti tuyhaṃ vacanaṃ byappathaṃ desanaṃ anusiṭṭhiṃ nandāmi
abhinandāmi modāmi anumodāmi icchāmi sādiyāmi patthayāmi
pihayāmi abhijappāmi. Mahesino ti mahesī bhagavā mahantaṃ
sīlakkhandhaṃ esi gavesi pariyesī ’ti mahesī —pe— kahaṃ
narāsabhoti mahesī ’ti - etābhinandāmi vaco mahesino.
|
|
Sukittitaṃ gotama nūpadhīkan ti -
Sukittitan ti svācikkhitaṃ sudesitaṃ supaññapitaṃ
supaṭṭhapitaṃ suvivaṭaṃ suvibhattaṃ suuttānīkataṃ supakāsitaṃ.
Gotama nūpadhīkan ti upadhī vuccanti kilesā ca khandhā ca
abhisaṅkhārā ca, upadhipahānaṃ upadhivūpasamaṃ
upadhipaṭinissaggaṃ upadhipaṭippassaddhiṃ amataṃ nibbānan ’ti -
sukittitaṃ gotama nūpadhīkaṃ.
|
|
Ye sīdha diṭṭhaṃ va sutaṃ mutaṃ vā
sīlabbataṃ vāpi pahāya sabban ti ye sabbā diṭṭhasuddhiyo
pahāya jahitvā pajahitvā vinodetvā byantīkaritvā anabhāvaṃ
gametvā, ye sabbā sutasuddhiyo —pe— ye sabbā mutasuddhiyo —pe—
ye sabbā diṭṭhasutamutasuddhiyo —pe— ye sabbā sīlasuddhiyo —pe—
ye sabbā vatasuddhiyo —pe— ye sabbā sīlabbatasuddhiyo pahāya
jahitvā pajahitvā vinodetvā byantīkaritvā anabhāvaṃ gametvā ’ti
- ye sīdha diṭṭhaṃ va sutaṃ mutaṃ vā sīlabbataṃ vāpi pahāya
sabbaṃ.
|
|
Anekarūpampi pahāya sabban ti
anekavidhavatakotūhalamaṅgalena suddhiṃ visuddhiṃ parisuddhiṃ
muttiṃ vimuttiṃ parimuttiṃ pahāya jahitvā pajahitvā vinodetvā
byantīkaritvā anabhāvaṃ gametvā ’ti - anekarūpampi pahāya
sabbaṃ.
|
|
Trang 264:
|
Trang 265:
|
Taṇhaṃ pariññāya anāsavā se ahampi te
oghatiṇṇāti brūmī ti - Taṇhā ti rūpataṇhā saddataṇhā
gandhataṇhā rasataṇhā phoṭṭhabbataṇhā dhammataṇhā. Taṇhaṃ
pariññāyā ti taṇhaṃ tīhi pariññāhi parijānitvā ñātapariññāya
tīraṇapariññāya pahānapariññāya.
|
|
Katamā ñātapariññā? Taṇhaṃ jānāti, ayaṃ
rūpataṇhā, ayaṃ saddataṇhā, ayaṃ gandhataṇhā, ayaṃ rasataṇhā,
ayaṃ phoṭṭhabbataṇhā, ayaṃ dhammataṇhā ’ti jānāti1 passati, ayaṃ
ñātapariññā.
|
|
Katamā tīraṇapariññā? Evaṃ ñātaṃ katvā
taṇhaṃ tīreti aniccato dukkhato rogato gaṇḍato sallato aghato
ābādhato parato palokato ītito upaddavato bhayato upassaggato
calato pabhaṅguto addhuvato atāṇato alenato asaraṇato
asaraṇībhūtato rittato tucchato suññato anattato ādīnavato
vipariṇāmadhammato asārakato aghamūlato vadhakato vibhavato
sāsavato saṅkhatato mārāmisato jātidhammato jarādhammato
vyādhidhammato maraṇadhammato
sokaparidevadukkhadomanassupāyāsadhammato saṅkilesadhammato
samudayato atthaṅgamato assādato ādīnavato nissaraṇato tīreti,
ayaṃ tīraṇapariññā.
|
|
Katamā pahānapariññā? Evaṃ tīrayitvā
taṇhaṃ pajahati vinodeti byantīkaroti anabhāvaṃ gameti, ayaṃ
pahānapariññā.
|
|
Taṇhaṃ pariññāyā ti taṇhaṃ imāhi
tīhi pariññāhi parijānitvā. Anāsavā ti cattāro āsavā:
kāmāsavo bhavāsavo diṭṭhāsavo avijjāsavo. Yesaṃ ime āsavā pahīnā
ucchinnamūlā tālāvatthukatā anabhāvakatā āyatiṃ anuppādadhammā,
te vuccanti anāsavā arahanto khīṇāsavā.
|
|
Taṇhaṃ pariññāya anāsavā se ahampi te
oghatiṇṇāti brūmī ti ye taṇhaṃ pariññāya anāsavā ahampi te
kāmoghaṃ tiṇṇā, bhavoghaṃ tiṇṇā, diṭṭhoghaṃ tiṇṇā, avijjoghaṃ
tiṇṇā, sabbasaṃsārapathaṃ tiṇṇā uttiṇṇā nittiṇṇā atikkantā
samatikkantā vītivattāti brūmi vadāmī ’ti - taṇhaṃ pariññāya
anāsavā se ahampi te oghatiṇṇāti brūmi.
|
|
Tenāha so brāhmaṇo:
“Etābhinandāmi vaco mahesino
sukittitaṃ gotama nūpadhīkaṃ,
yesīdha diṭṭhaṃ va sutaṃ mutaṃ vā
sīlabbataṃ vāpi pahāya sabbaṃ
anekarūpampi pahāya sabbaṃ
taṇhaṃ pariññāya anāsavā se
ahampi te oghatiṇṇāti brūmī ”ti.
|
Vì thế, vị Bà-la-môn ấy đã nói rằng:
(Tôn giả Nanda
nói rằng:) “Thưa ngài Gotama, con thích thú lời nói này của bậc
đại ẩn sĩ, đã khéo được trình bày, không liên quan đến mầm tái
sanh. Ở đây, những vị nào đã dứt bỏ điều đã được thấy, hoặc đã
được nghe, hoặc đã được cảm giác, hoặc thậm chí tất cả giới và
phận sự, hoặc đã dứt bỏ mọi hình thức nhiều loại, đã biết toàn
diện về tham ái, không còn lậu hoặc, con cũng nói rằng ‘những vị
ấy đã vượt qua dòng lũ.’”
|
Nandasuttaniddeso
Sattamo.
|
Diễn Giải Kinh Nanda là thứ
bảy.
|
Trang 266:
|
Trang 267:
|
8.
HEMAKASUTTANIDDESO - DIỄN GIẢI KINH HEMAKA
|
▪ 8 - 1
|
▪ 8 - 1
|
(IX) Các câu hỏi của
thanh niên Hemaka: |
Yeme pubbe viyākaṃsu - (iccāyasmā hemako)
huraṃ gotamasāsanā
iccāsi iti bhavissati
sabbaṃ taṃ itihītihaṃ,
sabbaṃ taṃ takkavaḍḍhanaṃ
nāhaṃ tattha abhiramiṃ.
|
(Tôn giả Hemaka nói rằng:) “Những người
nào trước đây đã giải thích cho con khác với lời dạy của Gotama
(nói rằng): ‘Đã là như vầy, sẽ là như vầy,’ mọi điều ấy đều do
nghe nói lại theo truyền thống, mọi điều ấy đều là sự tăng
trưởng suy nghĩ, con không thích thú về điều ấy.
|
Hemaka:
1084. Tôn giả He-ma-ka:
Những ai trong thời trước,
Ðã trả lời cho con,
Về lời dạy Cù-đàm,
Trước đã như thế nào,
Sau sẽ là như vậy,
Tất cả đều truyền thống,
Tất cả tăng suy tư.
(Kinh
Tập, chương V) |
Yeme pubbe viyākaṃsū ti - Ye
ti yo ca bāvarī brāhmaṇo, ye caññe tassa ācariyā, te sakaṃ
diṭṭhiṃ sakaṃ khantiṃ sakaṃ ruciṃ sakaṃ laddhiṃ sakaṃ ajjhāsayaṃ
sakaṃ adhippāyaṃ vyākaṃsu ācikkhiṃsu desayiṃsu paññāpiṃsu
paṭṭhapiṃsu vivariṃsu vibhajiṃsu uttānīakaṃsu pakāsesun ’ti - ye
me pubbe viyākaṃsu. Iccāyasmā hemako ti - Iccā ti
padasandhi –– padānupubbatāpetaṃ ‘iccā ’ti. Āyasmā ti
piyavacanaṃ –pe– Hemako ti tassa brāhmaṇassa nāmaṃ –pe–
abhilāpo ’ti - iccāyasmā hemako.
|
|
Huraṃ gotamasāsanā ti huraṃ
gotamasāsanā, paraṃ gotamasāsanā, pure gotamasāsanā,
paṭhamataraṃ gotamasāsanā buddhasāsanā jinasāsanā
tathāgatasāsanā, devadevasāsanā, arahantasāsanā ’ti - huraṃ
gotamasāsanā.
|
|
Iccāsi iti bhavissatī ti evaṃ kira
āsi, evaṃ kira bhavissatī ’ti - iccāsi iti bhavissati.
|
|
Sabbaṃ taṃ itihītihan ti sabbaṃ taṃ
itihītihaṃ, itikirāya, paramparāya piṭakasampadāya takkahetu
nayahetu ākāraparivitakkena diṭṭhinijjhānakkhantiyā na sāmaṃ
sayamabhiññātaṃ na attapaccakkhadhammaṃ kathayiṃsū ’ti - sabbaṃ
taṃ itihītihaṃ.
|
|
Sabbaṃ taṃ takkavaḍḍhanan ti sabbaṃ
taṃ takkavaḍḍhanaṃ vitakkavaḍḍhanaṃ saṅkappavaḍḍhanaṃ
kāmavitakkavaḍḍhanaṃ vyāpādavitakkavaḍḍhanaṃ
vihiṃsāvitakkavaḍḍhanaṃ ñātivitakkavaḍḍhanaṃ
janapadavitakkavaḍḍhanaṃ amarāvitakkavaḍḍhanaṃ parānuddayatā
paṭisaṃyuttavitakkavaḍḍhanaṃ
lābhasakkārasilokapaṭisaṃyuttavitakkavaḍḍhanaṃ
anavaññattipaṭisaṃyuttavitakkavaḍḍhanan ’ti - sabbaṃ taṃ
takkavaḍḍhanaṃ.
|
|
Trang 268:
|
Trang 269:
|
Nāhaṃ tattha abhiramin ti nāhaṃ
tattha abhiramiṃ na vindiṃ nādhigacchiṃ na paṭilabhin ’ti -
nāhaṃ tattha abhiramiṃ.
|
|
Tenāha so brāhmaṇo:
“Ye me pubbe viyākaṃsu (iccāyasmā hemako)
huraṃ gotamasāsanā,
iccāsi iti bhavissati
sabbaṃ taṃ itihītihaṃ,
sabbaṃ taṃ takkavaḍḍhanaṃ
nāhaṃ tattha abhiramin ”ti.
|
Vì thế, vị Bà-la-môn ấy đã nói rằng:
(Tôn giả Hemaka
nói rằng:) “Những người nào trước đây đã giải thích cho con khác
với lời dạy của Gotama (nói rằng): ‘Đã là như vầy, sẽ là như
vầy,’ mọi điều ấy đều do nghe nói lại theo truyền thống, mọi
điều ấy đều là sự tăng trưởng suy nghĩ, con không thích thú về
điều ấy.
|
▪ 8 - 2
|
▪ 8 - 2
|
Tvaṃ ca me dhammamakkhāhi
taṇhānigghātanaṃ muni,
yaṃ viditvā sato caraṃ
tare loke visattikaṃ.
|
Và xin ngài hãy
nói ra cho con về pháp diệt trừ tham ái, thưa bậc hiền trí; sau
khi hiểu pháp ấy, con có niệm, trong khi sống, có thể vượt qua
sự vướng mắc ở thế gian.”
|
1085. Ðây, con không hoan hỷ,
Ngài nói Pháp cho con,
Ôi mong bậc ẩn sĩ,
Nói Pháp đoạn khát ái,
Biết xong, sống chánh niệm,
Vượt ái trước ở đời.
(Kinh
Tập, chương V) |
Tvaṃ ca me dhammamakkhāhī ti -
Tvan ti bhagavantaṃ bhaṇati. Dhammamakkhāhī ti -
Dhamman ti ādikalyāṇaṃ majjhekalyāṇaṃ pariyosānakalyāṇaṃ
sātthaṃ savyañjanaṃ kevalaparipuṇṇaṃ parisuddhaṃ brahmacariyaṃ,
cattāro satipaṭṭhāne cattāro sammappadhāne cattāro iddhipāde
pañcindriyāni pañcabalāni sattabojjhaṅge ariyaṃ aṭṭhaṅgikaṃ
maggaṃ nibbānañca nibbānagāminiñca paṭipadaṃ akkhāhi ācikkhāhi
desehi paññapehi paṭṭhapehi vivarāhi vibhajāhi uttānīkarohi
pakāsehī ’ti - tvaṃ ca me dhammamakkhāhi.
|
|
Taṇhā nigghātanaṃ munī ti -
Taṇhā ti rūpataṇhā, —pe— dhammataṇhā. Taṇhānigghātanaṃ
taṇhāpahānaṃ taṇhāvūpasamaṃ taṇhāpaṭinissaggaṃ
taṇhāpaṭippassaddhiṃ amataṃ nibbānaṃ. Munī ti monaṃ
vuccati ñāṇaṃ, —pe— saṅgajālamaticca so munī ’ti - taṇhā
nigghātanaṃ muni.
|
|
Yaṃ viditvā sato caran ti yaṃ
viditaṃ katvā tulayitvā tīrayitvā vibhāvayitvā vibhūtaṃ katvā,
‘sabbe saṅkhārā aniccā ’ti viditaṃ katvā tulayitvā tīrayitvā
vibhāvayitvā vibhūtaṃ katvā, ‘sabbe saṅkhārā dukkhā ’ti —pe—
‘sabbe dhammā anattā ’ti —pe— ‘yaṃ kiñci samudayadhammaṃ sabbaṃ
taṃ nirodhadhamman ’ti viditaṃ katvā tulayitvā tīrayitvā
vibhāvayitvā vibhūtaṃ katvā. Sato ti catūhi kāraṇehi
sato: kāye kāyānupassanāsatipaṭṭhānaṃ bhāvento sato, —pe— so
vuccati sato. Caran ti caranto viharanto irīyanto
vattento pālento yapento yāpento ’ti - yaṃ viditvā sato caraṃ.
|
|
Trang 270:
|
Trang 271:
|
Tare loke visattikan ti visattikā
vuccati taṇhā, yo rāgo sārāgo —pe— abhijjhā lobho akusalamūlaṃ.
Visattikā ti kenaṭṭhena visattikā? —pe— visaṭā vitthatā
’ti - visattikā. Loke ti apāyaloke manussaloke devaloke
khandhaloke dhātuloke āyatanaloke. Tare loke visattikan
ti loke vesā visattikā loke vetaṃ visattikaṃ sato tareyyaṃ,
uttareyyaṃ patareyyaṃ samatikkameyyaṃ vītivatteyyan ’ti - tare
loke visattikaṃ.
|
|
Tenāha so brāhmaṇo:
“Tvaṃ ca me dhammamakkhāhi
taṇhānigghātanaṃ muni,
yaṃ viditvā sato caraṃ
tare loke visattikan ”ti.
|
Vì thế, vị Bà-la-môn ấy đã nói rằng:
Và xin ngài hãy nói ra cho con về
pháp diệt trừ tham ái, thưa bậc hiền trí; sau khi hiểu pháp ấy,
con có niệm, trong khi sống, có thể vượt qua sự vướng mắc ở thế
gian.”
|
▪ 8 - 3
|
▪ 8 - 3
|
Idha diṭṭhasutamuta -
viññātesu piyarūpesu (hemaka)
chandarāgavinodanaṃ
nibbānapadamaccutaṃ.
|
“Ở
đây, sự xua đi mong muốn và luyến ái ở các
vật có vẻ đáng yêu đã
được thấy, đã được nghe, đã được cảm giác, đã được nhận thức,
này Hemaka, là vị thế Niết Bàn, Bất Hoại.”
|
Thế Tôn:
1086. He-ma-ka ở đây,
Ðối các Pháp khả ái,
Ðược nghe và được thấy,
Ðược cảm tưởng, nhận thức,
Tẩy sạch ước muốn tham,
Là Niết-bàn, bất tử.
(Kinh
Tập, chương V) |
Idha diṭṭhasutamutaviññātesū ti - Diṭṭhan ti
cakkhunā diṭṭhaṃ. Sutan ti sotena sutaṃ. Mutan ti
ghānena ghāyitaṃ jivhāya sāyitaṃ kāyena phuṭṭhaṃ. Viññātan
ti manasā viññātan ’ti - idha diṭṭhasutamutaviññātesu.
|
|
Piyarūpesu hemakā ti kiñca loke piyarūpaṃ sātarūpaṃ?
Cakkhuṃ loke piyarūpaṃ sātarūpaṃ, sotaṃ loke piyarūpaṃ
sātarūpaṃ, ghānaṃ loke piyarūpaṃ sātarūpaṃ, jivhā loke piyarūpaṃ
sātarūpaṃ, kāyo loke iyarūpaṃ sātarūpaṃ, mano loke piyarūpaṃ
sātarūpaṃ; rūpā loke piyarūpaṃ sātarūpaṃ, saddā loke – gandhā
loke – rasā loke – phoṭṭhabbā loke – dhammā loke piyarūpaṃ
sātarūpaṃ; cakkhuviññāṇaṃ loke piyarūpaṃ sātarūpaṃ, sotaviññāṇaṃ
loke – ghānaviññāṇaṃ loke – jivhāviññāṇaṃ loke – kāyaviññāṇaṃ
loke – manoviññāṇaṃ loke piyarūpaṃ sātarūpaṃ; –
|
|
Trang 272:
|
Trang 273:
|
– cakkhusamphasso loke piyarūpaṃ sātarūpaṃ, sotakāyasamphasso
loke – ghānakāyasamphasso loke – jivhākāyasamphasso loke –
kāyasamphasso loke – manosamphasso loke piyarūpaṃ sātarūpaṃ;
cakkhusamphassajā vedanā loke piyarūpaṃ sātarūpaṃ –pe–
sotasamphassajā vedanā – ghānasamphassajā vedanā –
jivhāsamphassajā vedanā – kāyasamphassajā vedanā –
manosamphassajā vedanā loke piyarūpaṃ sātarūpaṃ; rūpasaññā loke
– saddasaññā loke –pe– gandhasaññā loke – rasasaññā loke –
phoṭṭhabbasaññā loke – dhammasaññā loke piyarūpaṃ sātarūpaṃ;
rūpasañcetanā loke –pe– saddasañcetanā loke – gandhasañcetanā
loke – rasasañcetanā loke – phoṭṭhabbasañcetanā loke –
dhammasañcetanā loke piyarūpaṃ sātarūpaṃ; rūpataṇhā loke –pe–
saddataṇhā loke –pe– gandhataṇhā loke – rasataṇhā loke –
phoṭṭhabbataṇhā loke – dhammataṇhā loke piyarūpaṃ sātarūpaṃ;
rūpavitakko loke –pe– saddavitakko loke – gandhavitakko loke –
rasavitakko loke – phoṭṭhabbavitakko loke – dhammavitakko loke
piyarūpaṃ sātarūpaṃ; rūpavicāro loke piyarūpaṃ sātarūpaṃ,
saddavicāro loke –pe– gandhavicāro loke – rasavicāro loke –
phoṭṭhabbavicāro loke – dhammavicāro loke piyarūpaṃ sātarūpan
’ti - piyarūpesu hemaka.
|
|
Chandarāgavinodanan ti - Chandarāgo ti yo kāmesu
kāmacchando kāmarāgo kāmanandi kāmataṇhā kāmasineho kāmapariḷāho
kāmamucchā kāmajjhosānaṃ kāmogho kāmayogo kāmupādānaṃ
kāmacchandanīvaraṇaṃ. Chandarāgavinodanan ti
chandarāgappahānaṃ chandarāgavūpasamaṃ chandarāgapaṭinissaggaṃ
chandarāgapaṭippassaddhiṃ amataṃ nibbānan ’ti -
chandarāgavinodanaṃ.
|
|
Nibbānapadamaccutan ti nibbānapadaṃ tāṇapadaṃ lenapadaṃ
saraṇapadaṃ abhayapadaṃ. Accutan ti niccaṃ dhuvaṃ sassataṃ
avipariṇāmadhamman ’ti - nibbānapadamaccutaṃ.
|
|
Tenāha bhagavā:
“Idha diṭṭhasutamuta-
viññātesu piyarūpesu (hemaka)
chandarāgavinodanaṃ
nibbānapadamaccutan ”ti.
|
Vì thế, đức Thế Tôn đã nói
rằng:
“Ở
đây, sự xua đi mong muốn và luyến ái ở các
vật có vẻ đáng yêu đã
được thấy, đã được nghe, đã được cảm giác, đã được nhận thức,
này Hemaka, là vị thế Niết Bàn, Bất Hoại.”
|
Trang 274:
|
Trang 275:
|
▪ 8 - 4
|
▪ 8 - 4
|
Etadaññāya ye satā
diṭṭhadhammābhinibbutā,
upasantā ca te sadā
tiṇṇā loke visattikaṃ.
|
“Sau
khi hiểu thông điều này, những người nào có niệm, đã nhận thức
được Giáo Pháp, đã được diệt tắt, và những người ấy luôn luôn
yên tịnh, họ đã vượt qua sự vướng mắc ở thế gian.”
|
1087. Biết vậy, giữ chánh niệm,
Hiện tại, đạt mát lạnh,
Vị ấy thường an tịnh,
Vượt chấp trước ở đời.
(Kinh
Tập, chương V) |
Etadaññāya ye satā ti - Etan ti amataṃ nibbānaṃ,
yo so sabbasaṅkhārasamatho sabbūpadhipaṭinissaggo taṇhakkhayo
virāgo nirodho nibbānaṃ. Aññāyā ti aññāya jānitvā
tulayitvā tīrayitvā vibhāvayitvā vibhūtaṃ katvā. ‘Sabbe saṅkhārā
aniccā ’ti aññāya jānitvā tulayitvā tīrayitvā vibhāvayitvā
vibhūtaṃ katvā, ‘sabbe saṅkhārā dukkhā ’ti –pe– ‘sabbe dhammā
anattā ’ti –pe– ‘yaṃ kiñci samudayadhammaṃ sabbaṃ taṃ
nirodhadhamman ’ti aññāya jānitvā tulayitvā tīrayitvā
vibhāvayitvā vibhūtaṃ katvā. Ye ti arahanto khīṇāsavā.
Satā ti catūhi kāraṇehi satā: kāye
kāyānupassanāsatipaṭṭhānaṃ bhāvitattā satā –pe– te vuccanti satā
’ti - etadaññāya ye satā.
|
|
Diṭṭhadhammābhinibbutā ti - Diṭṭhadhammā ti
diṭṭhadhammā ñātadhammā tulitadhammā tīritadhammā vibhūtadhammā
vibhāvitadhammā. ‘Sabbe saṅkhārā aniccā ’ti diṭṭhadhammā –pe–
‘yaṃ kiñci samudayadhammaṃ sabbaṃ taṃ nirodhadhamman ’ti
diṭṭhadhammā ñātadhammā tulitadhammā tīritadhammā vibhūtadhammā
vibhāvitadhammā. Abhinibbutā ti rāgassa nibbāpitattā
nibbutā, dosassa nibbāpitattā nibbutā, mohassa nibbāpitattā
nibbutā, kodhassa –pe– upanāhassa –pe– sabbākusalābhisaṅkhārānaṃ
santattā samitattā vūpasamitattā nijjhātattā nibbutattā
vigatattā paṭippassaddhattā santā upasantā vūpasantā nibbutā
paṭippassaddhā ’ti - diṭṭhadhammābhinibbutā.
|
|
Upasantā ca te sadā ti - Upasantā ti rāgassa
upasamitattā nibbāpitattā upasantā –pe– dosassa – mohassa –
kodhassa – upanāhassa –pe– sabbākusalābhisaṅkhārānaṃ santattā
samitattā upasamitattā nijjhātattā nibbutattā vigatattā
paṭippasaddhattā santā upasantā vūpasantā nibbutā paṭippassaddhā
’ti - upasantā. Te ti arahanto khīṇāsavā. Sadā ti
sadā sabbadā sabbakālaṃ niccakālaṃ dhuvakālaṃ satataṃ samitaṃ
abbokiṇṇaṃ poṅkhānupoṅkhaṃ udekodhikajātaṃ avīcisantatisahitaṃ
phassitaṃ, purebhattaṃ pacchābhattaṃ purimayāmaṃ majjhimayāmaṃ
pacchimayāmaṃ kāḷe juṇhe vasse hemante gimhe purime vayokhandhe
majjhime vayokhandhe pacchime vayokhandhe ’ti - upasantā ca te
sadā.
|
|
Trang 276:
|
Trang 277:
|
Tiṇṇā loke visattikan ti visattikā vuccati taṇhā, yo rāgo
sārāgo –pe– abhijjhā lobho akusalamūlaṃ. Visattikā ti
kenaṭṭhena visattikā? –pe– visaṭā vitthatā ’ti - visattikā.
Loke ti apāyaloke –pe– āyatanaloke. Tiṇṇā loke visattikan
ti loke vesā visattikā, lokevetaṃ visattikaṃ tiṇṇā uttiṇṇā
nittiṇṇā atikkantā samatikkantā vītivattā ’ti - tiṇṇā loke
visattikaṃ.
|
|
Tenāha bhagavā:
“Etadaññāya ye satā
diṭṭhadhammābhinibbutā
upasantā ca te sadā
tiṇṇā loke visattikan ”ti.
|
Vì thế, đức Thế Tôn đã nói
rằng:
“Sau
khi hiểu thông điều này, những người nào có niệm, đã nhận thức
được Giáo Pháp, đã được diệt tắt, và những người ấy luôn luôn
yên tịnh, họ đã vượt qua sự vướng mắc ở thế gian.”
|
Saha gāthāpariyosānā –pe– “Satthā me bhante bhagavā,
sāvakohamasmī ”ti.
|
Cùng với lúc kết thúc câu kệ
ngôn, –nt– “Bạch ngài, đức Thế Tôn là bậc đạo sư của con, con là
người đệ tử.”
|
Hemakasuttaniddeso samatto.
|
Diễn Giải Kinh Hemaka được hoàn tất.
|
Trang 278:
|
Trang 279:
|
9.
TODEYYASUTTANIDDESO - DIỄN GIẢI KINH TODEYYA
|
▪ 9 - 1
|
▪ 9 - 1
|
(X) Câu hỏi của thanh
niên Todeyya: |
Yasmiṃ kāmā na vasanti - (iccāyasmā
todeyyo)
taṇhā yassa na vijjati,
kathaṃkathā ca yo tiṇṇo
vimokkho tassa kīdiso.
|
(Tôn giả
Todeyya nói rằng:) “Ở người nào các dục không sinh tồn, đối với
người nào tham ái không tìm thấy, và người nào đã vượt qua các
nỗi nghi hoặc, sự giải thoát của người ấy là như thế nào?”
|
Todeyya:
1088. Tôn giả Tô-đê-ya:
Ai sống không dục vọng,
Ai sống không có ái,
Ai vượt khỏi nghi hoặc,
Giải thoát của vị ấy,
Giải thoát như thế nào?
(Kinh
Tập, chương V) |
Yasmiṃ kāmā na vasantī ti yasmiṃ
kāmā na vasanti, na saṃvasanti na āvasanti na parivasantī ’ti -
yasmiṃ kāmā na vasanti. Iccāyasmā todeyyo ti –pe– |
|
Taṇhā yassa na vijjatī ti taṇhā
yassa natthi, na santi na saṃvijjati nūpalabbhati ñāṇagginā
daḍḍhā ’ti - taṇhā yassa na vijjati.
|
|
Kathaṃkathā ca yo tiṇṇo ti
kathaṃkathā ca yo tiṇṇo uttiṇṇo nittiṇṇo atikkanto samatikkanto
vītivatto ’ti - kathaṃkathā ca yo tiṇṇo. |
|
Vimokkho tassa kīdiso ti vimokkho
tassa kīdiso, kiṃsaṇṭhito kiṃpakāro kiṃpaṭibhāgo icchitabboti
vimokkhaṃ pucchatī ’ti - vimokkho tassa kīdiso. |
|
Tenāha so brāhmaṇo:
“Yasmiṃ kāmā na vasanti (iccāyasmā todeyyo)
taṇhā yassa na vijjati,
kathaṃkathā ca yo tiṇṇo
vimokkho tassa kīdiso ”ti
|
Vì thế, vị Bà-la-môn ấy đã nói rằng:
(Tôn giả
Todeyya nói rằng:) “Ở người nào các dục không sinh tồn, đối với
người nào tham ái không tìm thấy, và người nào đã vượt qua các
nỗi nghi hoặc, sự giải thoát của người ấy là như thế nào?”
|
▪ 9 - 2
|
▪ 9 - 2
|
Yasmiṃ kāmā na vasanti (todeyyāti
bhagavā)
taṇhā yassa na vijjati,
kathaṃkathā ca yo tiṇṇo
vimokkho tassa nāparo. |
(Đức Thế Tôn
nói: “Này Todeyya,) ở người nào các dục không sinh tồn, đối với
người nào tham ái không tìm thấy, và người nào đã vượt qua các
nỗi nghi hoặc, đối với người ấy không có sự giải thoát nào khác
nữa.”
|
Thế Tôn:
1089. Ðây lời nói Thế Tôn:
Hỡi nãy Tô-đê-ya,
Ai sống không dục vọng,
Ai sống không có ái,
Ai vượt khỏi nghi hoặc
Giải thoát của vị ấy
Không có gì là khác.
(Kinh
Tập, chương V) |
Yasmiṃ kāmā na vasantī ti -
Yasmin ti yasmiṃ puggale arahante khīṇāsave. Kāmā ti
uddānato dve kāmā: vatthukāmā ca kilesakāmā ca. –pe– Ime
vuccanti vatthukāmā. –pe– Ime vuccanti kilesakāmā. Yasmiṃ
kāmā na vasantī ti yasmiṃ kāmā na vasanti, na saṃvasanti, na
āvasanti, na parivasantī ’ti - ‘yasmiṃ kāmā na vasanti.
Todeyyāti bhagavā ti –pe–
|
|
Trang 280:
|
Trang 281:
|
Taṇhā yassa na vijjatī ti -
Taṇhā ti rūpataṇhā saddataṇhā gandhataṇhā rasataṇhā
phoṭṭhabbataṇhā dhammataṇhā. Yāssā ti arahato
khīṇāsavassa. Taṇhā yassa na vijjatī ti taṇhā yassa
natthi, na santi na saṃvijjati nūpalabbhati, pahīnā samucchinnā
vūpasantā paṭippassaddhā abhabbuppattikā ñāṇagginā daḍḍhā ’ti -
taṇhā yassa na vijjati.
|
|
Kathaṃkathā ca yo tiṇṇo ti
kathaṃkathā vuccati vicikicchā, dukkhe kaṅkhā, –pe–
thambhitattaṃ cittassa manovilekho. Yo ti yo so arahaṃ
khīṇāsavo. Kathaṃkathā ca yo tiṇṇo ti kathaṃkathā ca yo
tiṇṇo uttiṇṇo nittiṇṇo atikkanto samatikkanto vītivatto ’ti -
kathaṃkathā ca yo tiṇṇo. |
|
Vimokkho tassa nāparo ti natthi
tassa aparo vimokkho, yena vimokkhena vimucceyya, vimutto so,
kataṃ tassa vimokkhena karaṇīyan ’ti - vimokkho tassa nāparo.
|
|
Tenāha bhagavā:
“Yasmiṃ kāmā na vasanti (todeyyāti bhagavā)
taṇhā yassa na vijjati,
kathaṃkathā ca yo tiṇṇo
vimokkho tassa nāparo ”ti.
|
Vì thế, đức Thế Tôn đã nói rằng:
(Đức Thế Tôn
nói: “Này Todeyya,) ở người nào các dục không sinh tồn, đối với
người nào tham ái không tìm thấy, và người nào đã vượt qua các
nỗi nghi hoặc, đối với người ấy không có sự giải thoát nào khác
nữa.”
|
▪ 9 - 3
|
▪ 9 - 3
|
Nirāsaso so uda āsasāno
paññāṇavā so uda paññakappī,
muniṃ ahaṃ sakka yathā vijaññaṃ
taṃ me viyācikkha samantacakkhu.
|
“Vị ấy không
còn mong ước, hay là (vị ấy) đang mong ước? Vị ấy có tuệ hay là
có sự sắp đặt nhờ vào tuệ? Thưa vị dòng Sakya, để cho con có thể
nhận biết về vị hiền trí, thưa bậc Toàn Nhãn, xin ngài hãy nói
rõ điều ấy cho con.”
|
Todeyya:
1090. Vị sống không ước vọng
Hay sống có ước vọng,
Vị ấy có trí tuệ,
Hay tác thành trí tuệ,
Ôi kính bậc Biến nhãn,
Hãy trả lời con rõ,
Ðể con có thể biết,
Thế nào là ẩn sĩ,
Ôi kính bậc Thích tử.
(Kinh
Tập, chương V) |
Nirāsaso so uda āsasāno ti nittaṇho
so udāhu sataṇho, rūpe āsiṃsati sadde – gandhe – rase –
phoṭṭhabbe – kulaṃ – gaṇaṃ – āvāsalābhaṃ – yasaṃ – pasaṃsaṃ –
sukhaṃ – cīvaraṃ – piṇḍapātaṃ – senāsanaṃ
gilānapaccayabhesajjaparikkhāraṃ – kāmadhātuṃ – rūpadhātuṃ –
arūpadhātuṃ – kāmabhavaṃ – rūpabhavaṃ – arūpabhavaṃ –
saññābhavaṃ – asaññābhavaṃ – nevasaññānāsaññābhavaṃ –
ekavokārabhavaṃ – catuvokārabhavaṃ – pañcavokārabhavaṃ – atītaṃ
– anāgataṃ – paccuppannaṃ – diṭṭhasutamutaviññātabbe dhamme
āsiṃsati icchati sādiyati pattheti piheti abhijappatī ’ti -
nirāsaso so uda āsasāno.
|
|
Trang 282:
|
Trang 283:
|
Paññāṇavā so uda paññakappī ti -
Paññāṇavā so ti paṇḍito paññavā buddhimā ñāṇī vibhāvī
medhāvī. Uda paññakappī ti udāhu aṭṭhasamāpattiñāṇena vā
pañcābhiññāñāṇena vā micchāñāṇena vā taṇhākappaṃ vā diṭṭhikappaṃ
vā kappeti, janeti saṃjaneti nibbatteti abhinibbattetī ’ti -
paññāṇavā so uda paññakappī. |
|
Muniṃ ahaṃ sakka yathā vijaññan ti
- Sakkā ti sakko bhagavā, sakyakulā pabbajito tipi sakko.
Athavā aḍḍho mahaddhano dhanavā tipi sakko, tassimāni dhanāni
seyyathīdaṃ: saddhādhanaṃ sīladhanaṃ hiridhanaṃ ottappadhanaṃ
sutadhanaṃ cāgadhanaṃ paññādhanaṃ satipaṭṭhānadhanaṃ
sammappadhānadhanaṃ iddhipādadhanaṃ indriyadhanaṃ baladhanaṃ
bojjhaṅgadhanaṃ maggadhanaṃ phaladhanaṃ nibbānadhananti, tehi
anekavidhehi dhanaratanehi aḍḍho mahaddhano dhanavātipi sakko.
Athavā pahū visavī alamatto sūro vīro vikkanto abhīru acchambhī
anutrāsī apalāyī pahīnabhayabheravo vigatalomahaṃsotipi sakko.
Muniṃ ahaṃ sakka yathā vijaññan ti sakka, yathā ahaṃ
muniṃ jāneyyaṃ ājāneyyaṃ vijāneyyaṃ paṭivijāneyyaṃ
paṭivijjheyyan ’ti - muniṃ ahaṃ sakka yathā vijaññaṃ.
|
|
Taṃ me viyācikkha samantacakkhū ti
- Tan ti yaṃ pucchāmi, yaṃ yācāmi, yaṃ ajjhesāmi, yaṃ
pasādemi. Viyācikkhā ti ācikkhāhi desehi paññapehi
paṭṭhapehi vivarāhi vibhajāhi uttānīkarohi pakāsehi.
Samantacakkhū ti samantacakkhu vuccati sabbaññutañāṇaṃ –pe–
tathāgato tena samantacakkhū ’ti - taṃ me viyācikkha
samantacakkhu. |
|
Tenāha so brāhmaṇo:
“Nirāsaso so uda āsasāno
paññāṇavā so uda paññakappī,
muniṃ ahaṃ sakka yathā vijaññaṃ
taṃ me viyācikkha samantacakkhū ”ti.
|
Vì thế, vị Bà-la-môn ấy đã nói rằng:
“Vị ấy không
còn mong ước, hay là (vị ấy) đang mong ước? Vị ấy có tuệ hay là
có sự sắp đặt nhờ vào tuệ? Thưa vị dòng Sakya, để cho con có thể
nhận biết về vị hiền trí, thưa bậc Toàn Nhãn, xin ngài hãy nói
rõ điều ấy cho con.”
|
Trang 284:
|
Trang 285:
|
▪ 9 - 4
|
▪ 9 - 4
|
Nirāsaso so na so āsasāno
paññāṇavā so na ca paññakappī,
evampi todeyya, muniṃ vijāna
akiñcanaṃ kāmabhave asattaṃ.
|
“Vị
ấy không còn mong ước, vị ấy không mong ước. Vị ấy có tuệ và
không có sự sắp đặt nhờ vào tuệ. Này Todeyya, ngươi hãy nhận
biết về vị hiền trí là như vậy, là vị không còn vướng bận, không
bị dính mắc ở dục và hữu.”
|
Thế Tôn:
1091. Vị sống không ước vọng,
Không có ước vọng nào,
Vị ấy có trí tuệ,
Không tác thành trí tuệ,
Như vậy, Tô-đê-ya,
Hãy biết bậc ẩn sĩ,
Không có sở hữu gì,
Không tham dính dục hữu.
(Kinh
Tập, chương V) |
Nirāsaso so na so āsasāno ti
nittaṇho so na so sataṇho so rūpe nāsiṃsati, sadde – gandhe –pe–
diṭṭhasutamutaviññātabbe dhamme nāsiṃsati na icchati na sādiyati
na pattheti na piheti nābhijappatī ’ti - nirāsaso so na so
āsasāno.
|
|
Paññāṇavā so na ca paññakappī ti -
Paññāṇavā ti paṇḍito paññavā buddhimā ñāṇī vibhāvī
medhāvī. Na ca paññakappī ti aṭṭhasamāpattiñāṇena vā
pañcābhiññāñāṇena vā micchāñāṇena vā taṇhākappaṃ vā na kappeti,
diṭṭhikappaṃ vā na kappeti, na janeti, na saṃjaneti, na
nibbatteti, nābhinibbattetī ’ti - paññāṇavā so na ca paññakappī.
|
|
Evampi todeyya muniṃ vijānā ti -
Munī ti monaṃ vuccati ñāṇaṃ –pe– saṅgajālamaticca so muni.
Evampi todeyya muniṃ vijānā ti todeyya evaṃ muniṃ jāna
paṭijāna paṭivijāna paṭivijjhā ’ti - evampi todeyya muniṃ
vijāna.
|
|
Akiñcanaṃ kāmabhave asattan ti -
Akiñcanan ti rāgakiñcanaṃ dosakiñcanaṃ mohakiñcanaṃ
mānakiñcanaṃ diṭṭhikiñcanaṃ kilesakiñcanaṃ duccaritakiñcanaṃ.
Yassetāni kiñcanāni pahīnāni samucchinnāni vūpasantāni
paṭipassaddhāni, abhabbuppattikāni ñāṇagginā daḍḍhāni so vuccati
akiñcano. Kāmā ti uddānato dve kāmā: vatthukāmā ca
kilesakāmā ca –pe– ime vuccanti vatthukāmā –pe– ime vuccanti
kilesakāmā. Bhavā ti dve bhavā kammabhavo ca paṭisandhiko
ca punabbhavo –pe– ayaṃ paṭisandhiko punabbhavo.
|
|
Trang 286:
|
Trang 287:
|
Akiñcanaṃ kāmabhave asattan ti
akiñcanaṃ puggalaṃ kāme ca bhave ca asattaṃ alaggaṃ alaggitaṃ
apaḷibuddhaṃ nikkhantaṃ nissaṭaṃ vippamuttaṃ visaṃyuttaṃ
vimariyādīkatena cetasā viharantan ’ti - akiñcanaṃ kāmabhave
asattaṃ.
|
|
Tenāha bhagavā:
“Nirāsaso so na so āsasāno
paññāṇavā so na ca paññakappī
evampi todeyya muniṃ vijāna
akiñcanaṃ kāmabhave asattan ”ti.
|
Vì thế, đức Thế Tôn đã nói rằng:
“Vị ấy không
còn mong ước, vị ấy không mong ước. Vị ấy có tuệ và không có sự
sắp đặt nhờ vào tuệ. Này Todeyya, ngươi hãy nhận biết về vị hiền
trí là như vậy, là vị không còn vướng bận, không bị dính mắc ở
dục và hữu.”
|
Saha gāthāpariyosānā –pe– “Satthā me
bhante bhagavā, sāvakohamasmī ”ti.
|
Cùng với lúc kết thúc câu kệ ngôn, –nt–
“Bạch ngài, đức Thế Tôn là bậc đạo sư của con, con là người đệ
tử.”
|
Todeyyasuttaniddeso
samatto.
|
Diễn Giải Kinh Todeyya được hoàn tất.
|
<Trang Trước> |
<Trang Kế> |